GENEL BİLGİLER
Güncellenecektir.
YAŞLILIK SİGORTASI
Primler HMRC (Gelir ve Gümrükler İdaresi) tarafından toplanır.
https://www.gov.uk/government/organisations/hm-revenue-customs
Emeklilik aylıklarının tanzimi ve ödenmesi ise
Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı tarafından gerçekleştirilir.
https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-work-pensions
Bir dizi çıkan kanunların en sonuncusu Emeklilik Kanunu 2011 (Pensions Act 2011).
http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2011/19/contents/enacted
İngiltere’deki emeklilik sisteminde dağıtım sistemi kullanılsa da, mesleğe özel emeklilik, bireysel emeklilik ve 2001 yılı Nisan ayı itibariyle paydaş emekliliği türleri mevcut emeklilik sistemine ciddi katkı sağlıyor.
6 Nisan 2019 tarihine kadar prim oranlarında işveren payı nitelikli kazancın %2,0’si (bu tarih sonrasında %3,0’e çıkarılacak), çalışan payı nitelikli kazancın %2,4’ü (bu tarih sonrasında %4,0’e çıkarılacak) ve devletin ödediği ise nitelikli kazancın %0,6’sı (bu tarih sonrasında %1,0 olacak). Toplam katkı ise nitelikli kazancın %5,0’i (bu tarih sonrasın %8 olacak).
Tam aylık alınabilmesi için gerekli prim ödeme süresi en az 30 yıldır. Kısmi aylık için ise en az 10 yıl prim ödenmiş olması gerekmektedir.
Yaş şartı halen kadınlar için 63, erkekler için 65 yaştır. Kadın-erkek için 2020 yılına kadar 66 yaşa, 2026-2028 yılları arasında da 67 yaşa yükseltilmesi planlanıyor.
Aylık tespitinde yıl bazında asgari primin yatmış olması halinde söz konusu yıl için prim yatmış sayılıyor. Yatırılan primlerin yüksekliği alınan maaşı etkilemiyor.
Kişinin 30 yıl prim yatırmış olma şartını dolduramamış olması halinde ise, İngiltere’de ikamet etmeleri kaydıyla, başvuran kişinin durumuna alacakları emekli maaşı Yardımlı Emeklilik Maaşı (Pension Credit) ile 30 tam yıllık maaş seviyesine tamamlanabiliyor.
Otomatik katılım uygulamasına geçilmiş olup, 22 yaş ve üzerinde ve yıllık en az 10.000 Sterlin ve üzeri kazancı olanlar katılabilir. İşveren otomatik katılımı en fazla 3 ay erteleyebilir.
Resmi sayfada paylaşılan örnek uyarınca günlük katkı payı çalışan için 40 Sterlin, işveren için 30 Sterlin ve devlet katkı payı 10 Sterlin olmak üzere toplam 80 Sterlin yapıyor.
Yüzdelik dilim olarak 2019 Nisan öncesi minimum işveren katkısı %2, minimum çalışan katkısı %3 olmak üzere toplam katılım %5 düzeyindeyken, 2019 yılı Nisan ayı sonrası bu oran sırasıyla %3 ve %5, toplamda da %8 olacak.
Çalışanın kazancı aylık 503 Sterlin ya da haftalık 116 Sterlin altındaysa, işveren katkı payı ödemek zorunda değildir.
En düşük sigortalı olma yaşı 16’dır. Kişi 16 yaşına bastığında sigorta numarası otomatik olarak tahsis edilir. Herhangi bir nedenle tahsis edilmemiş olması durumunda 20 yaş altı bir kişi telefonla sigorta numarası tahsis edilmesini talep edebilir.
16 yaşın altında sigorta numarası almak mümkün değildir.
İsteğe bağlı sigorta mevcut olup haftalık ya da aylık bazda otomatik ödemeyle ödeme yapılması mümkün olduğu gibi, yıllık bazda bir defada topluca ödemek de mümkündür.
Genellikle düşük kazanç ya da başkaca sebeplerle prim yatmamış, emekliliğe katkı sağlamamış yıllar için kullanılmakta olup, geriye dönük en fazla 6 yıl yatırılabilmektedir.
Kişinin genellikle bilfiil çalışmadığı ve aldığı bir ödeneğe (işsizlik, işgöremezlik vb.) bağlı olarak İngiltere Sigorta Kurumunca kredilendirilen veya prim muafiyeti olan düşük ücretli işlerde Sigorta Kurumunca tamamlanan sigorta süreleridir. Hafta cinsinden belirtilen kredilendirilen süreler, 3201 sayılı Kanun kapsamında “borçlanılacak süreler” olarak değerlendirilmektedir.
Sigortalılık sürelerinin birleştirilmesi mümkündür. İki ülkenin ilgili kurumları yatırılan primleri değerlendirip ona göre hesaplama yaparak sözleşme maaşı bağlıyor. Sigortalının bu tercihini bildirmesi yeterli.
Hesaplanması İngiltere kısmında ödenen sigorta primlerine göre tam emeklilik maaşı üzerinden haftalık bazda oranlanarak belirleniyor.
Genellikle vatandaşlarımız belirtilen rakamların çok düşük oranlarda olmasından dolayı ve her iki ülkeden de emekli aylığı alabilmek için “hizmet birleştirmesi” yerine “yurtdışı borçlanması” seçeneğine yönelmektedir.
Yatırılan primlerin iadesi ya da transferi mümkün değildir.
Bu konuda internet sayfalarında net yazılı bir açıklama bulunmamaktadır.
29/6/2018 tarihinde ilgili birimle yapılan telefon görüşmesinde yatırılan emekli aylığı için yurtdışı hesaba yapılan transferlerde emekli maaşı hangi ülkeye gönderilirse gönderilsin herhangi bir kesinti yapılmadığı belirtilmiştir.
ÖLÜM SİGORTASI
Department of Work and Pensions websitesi
https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-work-pensions
Dulluk Destek Ödeneği Sayfası
https://www.gov.uk/bereavement-support-payment
https://www.legislation.gov.uk/uksi/2010/2818/contents
Yeni düzenleme taslak metni https://www.legislation.gov.uk/uksi/2017/410/contents/made sayfasında olup henüz onaylanmamıştır.
Sistem finansmanı çalışma ve sigorta primli yardımlar olarak yatırılan primler üzerinden sağlanmaktadır.
İngiltere’de ölen sigortalıların hak sahiplerine aktarım Türkiye’de olduğundan farklıdır. Türkiye’deki gibi ölen sigortalının hak sahipleri ölen sigortalının maaşını alamamaktadır.
6 Nisan 2017 tarihi öncesinde ölenler için farklı ödemeler vardı. Ancak, bunlar için 12 ay + mazeret nedeniyle 3 ay olmak üzere toplam 15 ay içerisinde başvurulması gerekiyordu. 2018 yılı Temmuz ayı itibariyle bu süre de dolmuş oldu.
Eşi 6 Nisan 2017 tarihinden sonra ölenler için alınan ödenek aşağıdaki gibidir:
Dulluk Destek Ödeneği (Bereavement Support Payment)
Eşinin bu ödeneği alabilmesi için
- ölen kişinin en az 25 hafta çalışma yoluyla prim ödemiş olması (kredilendirilen, primleri devlet tarafından ödenen yardımlar geçerli olmuyor) veya iş kazası neticesinde ölmüş olması gerekiyor.
- kişi öldüğünde eşinin emeklilik yaşına gelmemiş olması ve İngiltere’de veya benzer ödeme yapan bir ülkede (Türkiye buna dahil; kaynak: https://www.gov.uk/claim-benefits-abroad/bereavement-benefits ) yaşıyor olması gerekiyor.
Ödenecek miktar;
- Çocuk Yardımı alıyor (veya almıyor ancak alma hakkı varsa) 3.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 350 Sterlin ödeme
- Çocuk Yardımı yoksa 2.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 100 Sterlin ödeme
18 aylı bu ödenek süresince dul olan eş diğer devlet yardımlarına başvurabiliyor. Ancak, ölen eşinin emekli maaşı dahil başka herhangi bir geliri olmuyor.
İngiltere’de ölen sigortalıların hak sahiplerine aktarım Türkiye’de olduğundan farklıdır. Türkiye’deki gibi ölen sigortalının hak sahipleri ölen sigortalının maaşını alamamaktadır.
6 Nisan 2017 tarihi öncesinde ölenler için farklı ödemeler vardı. Ancak, bunlar için 12 ay + mazeret nedeniyle 3 ay olmak üzere toplam 15 ay içerisinde başvurulması gerekiyordu. 2018 yılı Temmuz ayı itibariyle bu süre de dolmuş oldu.
Eşi 6 Nisan 2017 tarihinden sonra ölenler için alınan ödenek aşağıdaki gibidir:
Dulluk Destek Ödeneği (Bereavement Support Payment)
Eşinin bu ödeneği alabilmesi için
- ölen kişinin en az 25 hafta çalışma yoluyla prim ödemiş olması (kredilendirilen, primleri devlet tarafından ödenen yardımlar geçerli olmuyor) veya iş kazası neticesinde ölmüş olması gerekiyor.
- kişi öldüğünde eşinin emeklilik yaşına gelmemiş olması ve İngiltere’de veya benzer ödeme yapan bir ülkede (Türkiye buna dahil; kaynak: https://www.gov.uk/claim-benefits-abroad/bereavement-benefits ) yaşıyor olması gerekiyor.
Ödenecek miktar;
- Çocuk Yardımı alıyor (veya almıyor ancak alma hakkı varsa) 3.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 350 Sterlin ödeme
- Çocuk Yardımı yoksa 2.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 100 Sterlin ödeme
18 aylı bu ödenek süresince dul olan eş diğer devlet yardımlarına başvurabiliyor. Ancak, ölen eşinin emekli maaşı dahil başka herhangi bir geliri olmuyor.
İngiltere’de ölen sigortalıların hak sahiplerine aktarım Türkiye’de olduğundan farklıdır. Türkiye’deki gibi ölen sigortalının hak sahipleri ölen sigortalının maaşını alamamaktadır.
6 Nisan 2017 tarihi öncesinde ölenler için farklı ödemeler vardı. Ancak, bunlar için 12 ay + mazeret nedeniyle 3 ay olmak üzere toplam 15 ay içerisinde başvurulması gerekiyordu. 2018 yılı Temmuz ayı itibariyle bu süre de dolmuş oldu.
Eşi 6 Nisan 2017 tarihinden sonra ölenler için alınan ödenek aşağıdaki gibidir:
Dulluk Destek Ödeneği (Bereavement Support Payment)
Eşinin bu ödeneği alabilmesi için
- ölen kişinin en az 25 hafta çalışma yoluyla prim ödemiş olması (kredilendirilen, primleri devlet tarafından ödenen yardımlar geçerli olmuyor) veya iş kazası neticesinde ölmüş olması gerekiyor.
- kişi öldüğünde eşinin emeklilik yaşına gelmemiş olması ve İngiltere’de veya benzer ödeme yapan bir ülkede (Türkiye buna dahil; kaynak: https://www.gov.uk/claim-benefits-abroad/bereavement-benefits ) yaşıyor olması gerekiyor.
Ödenecek miktar;
- Çocuk Yardımı alıyor (veya almıyor ancak alma hakkı varsa) 3.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 350 Sterlin ödeme
- Çocuk Yardımı yoksa 2.500 Sterlin toplu ödeme ve 18 ay boyunca aylık 100 Sterlin ödeme
18 aylı bu ödenek süresince dul olan eş diğer devlet yardımlarına başvurabiliyor. Ancak, ölen eşinin emekli maaşı dahil başka herhangi bir geliri olmuyor.
Yukarıda belirtildiği üzere en fazla 18 ay belirtilen oranda ödenmektedir.
Emeklilik yaşına gelmeden önce ölmesi halinde, emekli aylığının bağlanması için isim belirleyebilir. Ancak, emekli aylığının bağlanacağı kişilerin kim olabileceği ve bu kişilerin yaş vb özellikleriyle ilgili özel durumların ilgili kuruluşla görüşülmesi gerekiyor.
Kasdolunan Ölüm sigortasıyla ilgiliyse, İngiltere’de veya bu tür ödemelerin yapıldığı bir ülkede (Türkiye bu ülkeler arasında) olması yeterli.
Böyle bir durum söz konusu değildir. Çalışmak suretiyle en az 25 hafta prim yatırmış olması yeterlidir.
Bu konuya ilişkin bilgi bulunmamaktadır. Ancak, kişinin 25 haftalık gibi cüz’i bir katkısı varsa, bu yeterli görülmektedir.
Bu tür bir durum söz konusu değildir.
Genel prensip olarak emekli maaşlarının Türkiye’de ya da başka bir ülkede ödenmesinde masraf kesilmemektedir. Ancak, ölüm aylığının yurtdışındaki bir hesaba ödenmesine ilişkin bilgi bulunmamaktadır.
MALULLÜK SİGORTASI
Çalışma hayatından sorumlu bakanlık Department of Work and Pensions olup websitesi https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-work-pensions adresidir.
İlgili Bakan’ın adı, görev ve sorumlulukları için https://www.gov.uk/government/ministers/minister-of-state--48
https://www.legislation.gov.uk/ukdsi/2013/9780111532072/contents
Çalışma ve kredilendirilen sosyal yardımlarla ödenmiş primlerle finanse edilir. Kişinin çalışma durumu yoksa İşsizlik Yardımı’ndan Maluliyet Yaşam Yardımı’na kadar çoğu kredilendirilen yardımlardan alır. Dolayısıyla primleri ödenmiş olur.
Maluliyet Yaşam Yardımı 2015 yılında dereceli olarak Kişisel Bağımsız Yaşam Ödemesi (Personal Independence Payment) sistemine geçildi.
16*64 yaş arasında sağlık sorunu ya da engellilik durumu olan, 3 ay boyunca günlük hayatını idame ettirmede ya da hareket etmede sorunu olan ve bu sorunların en az 9 ay devam edecek olması (6 aydan az ömrü kalan ölümcül hastalar hariç) ve son 3 yılın en az 2 yılında İngiltere’de yaşamış/ikamet etmiş olması şartlarını yerine getiren kişilere bağlanır.
Maluliyet koşulları devam ettikçe bu yardım almaya devam edilir.
13 haftadan fazla İngiltere dışında ikamet edildiğinde yardım kesilir. Bu durumun farkedilmesi otomatik olmayabilir. Bu kuralı ihlal ederek yardımı kesilmeyenlerden bu yersiz ödemeler için geriye dönük bu ödemeler istenir.
Maluliyetin ve zihinsel engelliliğin 65 yaş ve sonrası devam etmesi durumunda, ise Bakım Yardımı (Attendance Allowance) verilir.
Ödenme üst sınırı yoktur. Süreli olarak verilen maluliyet yardımında maluliyet devam ettiği sürece ödeme devam eder.
Süresiz de ise doğal olarak bir üst sınır yoktur.
Normal çalışma ve kredilendirilen sosyal yardım dışında kişinin isteğe bağlı olarak (Class 3 Voluntary National Insurance Contributions) yapılan ödemelerle de ihtiyaç olduğunda bu yardımdan faydalanılabilmektedir.
Çalışma ve kredilendirilen sosyal yardımlarla ödenmiş primlerle finanse edilir. Kişinin çalışma durumu yoksa İşsizlik Yardımı’ndan Maluliyet Yaşam Yardımı’na kadar çoğu kredilendirilen yardımlardan alır. Dolayısıyla primleri ödenmiş olur. İsteğe bağlı olarak (Class 3 Voluntary National Insurance Contributions) yapılan ödemeler de sigortalılık olarak değerlendirilir.
Malullük sigortası ikamet ve diğer koşullara bağlı olup Türkiye’de geçen sürelerin doğrudan bu yardıma etkisi yoktur.
Prim iadesi/transferi uygulaması bulunmamaktadır.
13 haftadan fazla İngiltere dışında ikamet edildiğinde yardım kesilir. Bu durumun farkedilmesi otomatik olmayabilir. Bu kuralı ihlal ederek yardımı kesilmeyenlerden bu yersiz ödemeler için geriye dönük bu ödemeler istenir.
SAĞLIK HİZMETLERİ
Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS- National Health Service) tüm devlet sağlık hizmetlerini karşılamaktadır. Finansmanı vergiler ve ödenen sigorta primleridir.
Sağlık hizmetlerinden yararlanmak için ikamet ediyor olmak yeterli oluyordu. Ancak, yakında zamanda başlatılan uygulamayla 6 aydan uzun vize başvurusu yapan her öğrencinin 150 Sterlin ve yetişkinin 200 Sterlin her bir yıl için ödemesi gerekiyor. Ödeme toplam başvurulan süre için başvuru sırasında yapılıyor.
HASTALIK SİGORTASI
- Çalışan olmak
- Ard arda son 4 gün içerisinde (tatil günleri dahil) hasta olmak
- Haftada en az 116 Sterlin kazanıyor olmak
- İşverene durumu yasal süresi içinde ya da en geç 7 gün içerisinde bildirmek
En fazla 28 haftaya kadar haftada 92.05 Sterlin olarak işveren tarafından ödenir.
İŞ KAZASI
İş yerinde çalışma sırasında veya onaylı istihdam eğitimi sırasında yaşanan kaza ya da hastalık.
İş Kazası Maluliyet Ödeneği alabilmek için muayene sonucundaki maluliyet oranının %14 ve yukarı olması gerekir.
Bildirimler telefonla ya da postayla gönderilen ilgili doldurulmuş formla yapılabiliyor.
Bildirim yapılan merci İş Kazası Maluliyet Ödeneği Merkezi.
Verilen ödenek 34,96 Sterlin ile 174,80 Sterlin arasında değişmektedir.
İkamet şartı yoktur. Kişi yurtdışında başka bir ülkede yaşasa da bu ödeneği alabilmektedir.
Kişinin sağlık durumundaki değişiklikleri kendisinin bildirmesi gerekiyor.
MESLEK HASTALIĞI
http://www.hse.gov.uk/statistics/causdis/ sayfasında ciltten ciğer rahatsızlıklarına ve farklı sektörlere kadar kapsamlı bir liste bulunmaktadır.
Ulusal Sağlık Hizmetleri kapsamında uygun yardımlardan faydalanmaktadır.
Yukarıda belirtilen devlet yardımları kapsamında süreli ve süresiz olarak maluliyet ve iş göremezlik ödeneklerinden faydalanabilmektedir.
ANALIK SİGORTASI
Yasal Analık Ödeneği için haftada en az 116 Sterlin kazanıyor olmak, doğru bildirimde bulunmak, hamile olduğunu kanıtlamak, çocuğun beklenen doğum haftası öncesindeki 15. Hafta itibariyle işvereni için en az 26 hafta çalışarak tam prim (nitelikli hafta/ qualified week) yatırmış olmak.
Analık sigortası kapsamında sağlanan yardımlar belirtilecektir.
Analık Yardımı (Maternity Allowance) |
145,18 |
Yasal Analık Ödeneği (Statutory Maternity Pay) |
145,18 |
Yasal Babalık Ödeneği (Statutory Paternity Pay) |
145,18 |
Yasal Evlat Edinme Ödeneği (Statutory Adoption Pay) |
145,18 |
ÇOCUK PARASI/ AİLE YARDIMLARI
Doğan her çocuk için 16 yaşına kadar çocuk parası alınır ve ebeveynlerden sadece birine verilebilir.
Verilen bu çocuk yardımı 16 yaşına kadar, genelde anneye, tam prim ödemesi olarak yazılır ve annenin emekliliğine katkı sağlar.
Çocuk ödeneği (Child Benefit), en büyük çocuk için haftalık 20,50 Sterlin, diğer her bir çocuk için ise 13,70 Sterlindir. Çocuk Vergi Kredisi (Child Tax Credit) ise gelir düzeyi düşük çocuklu aileleri desteklemeye yönelik bir sosyal yardımdır. Bir veya daha fazla sayıda çocuk sahibi olanlar gelir seviyelerine veya özürlü çocukları olup olmaması gibi faktörlere bağlı olarak (2018-2019 vergi yılı için) yıllık 545-3.275 Sterlin arasında değişen bu ödenekten yararlanabilirler.