Avusturya


GENEL BİLGİLER

Çalışma hayatından sorumlu Bakanlık(lar)/Kurum(lar)

İşgücü Piyasası Servisi(Arbeitsmarktservice) www.ams.at

İşçi odası (Arbeiterkammer) www.arbeiterkammer.at

Federal Çalışma Bakanlığı (Bundesministerium für Arbeit, Soziales und Konsumentenschutz)

Ticaret Odası (Wirtschaftskammer) www.wko.at

Çalışma hayatını düzenleyen temel yasal metinler

Arbeitsverfassungsgesetz (ArbVG)
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008329

ArbeitnehmerInnenschutzgesetz (ASchG)
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008910

Ausländerbeschäftigungsgesetz
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008365

Arbeitsvertragsrechts-Anpassungsgesetz
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008872

Arbeitszeitgesetz
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008238

Arbeitsruhegesetz - ARG
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008541

Arbeiterkammergesetz 1992 – AKG
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008787

Arbeiter-Abfertigungsgesetz
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008465

Gleichbehandlungsgesetz (GlBG)
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=20003395
Lohn- und Sozialdumping-Bekäpfungsgesetz – LSD-BG
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=20009555

Mutterschutzgesetz (MSchG)
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008464

Väter-Karenzgesetz (VKG)
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10008674

İş ilişkisinin kurulma biçimi

Avusturya’da iş ilişkileri genel olarak iş sözleşmeleri ile kurukmaktadır. İş sözleşmeleri iki taraflı olup, hem işçi için hem de işveren için hak ve yükümlülükler içermektedir. İş sözleşmelerinde; işçilerin ve işverenlerin, yasalar veya toplu sözleşmelerde zorunlu olmayan hak ve yükümlülükleri de düzenlemektedir.

İşverenin en önemli görevi işçinin ücretini ödemektir. İş sözleşmelerinin düzenlenmesinde biçim bakımından yasal zorunluluk bulunmamakta olup,bireysel iş sözleşmeleri yazılı olabileceği gibi sözlü olarak da gerçekleşebilmektedir.

İş sözleşmesinin özellikleri:

  1. Kişisel bağımlılık içermektedir (işverenin talimat hakkı bulunmaktadır.)
  2. Çalışanlar bakımından ekonomik yükümlülük içermektedir,
  3. İş ilişkileri (süreli/süresiz) yükümlülük içermektedir,
  4. Kişisel iş yükümlülüğü içermektedir,
  5. İş ekipmanları işveren tarafından sunulur,
  6. Çalışanlar, şirket organisasyonuna dahil edilir,
  7. İş başarısı işverenin yararınadır, ancak aynı zamanda riski de işveren tarafından taşınmaktadır,

Bir iş ilişkisine sahip olabilmek için, yukarıda belirtilen tüm özelliklerin mevcut olması zorunluluğu bulunmamaktadır.

Ayrıca Avusturya’da toplu iş sözleşmeleri de bulunmaktadır Avusturya’da toplu sözleşmeler işletmeler bazında değil, branş esasına dayalı olarak yapılmaktadır. Toplu sözleşmeler bir sektördeki tüm çalışanlar için; eşit asgari ücret ve eşit çalışma koşulları oluşturmayı amaçlamaktadır.

Günlük/haftalık çalışma süreleri

Avusturya’da tam zamanlı istihdamda günlük normal çalışma süresi (mesaisiz) 8 saat, haftalık normal çalışma süresi ise (mesaisiz) 40 saattir. Bununla birlikte, günlük en çok çalışma süresi 10 saat ve haftalık en çok çalışma süresi 50 saattir. Diğer taraftan, çalışma süreleri belirli koşullarda artabilmektedir. Buna göre, çalışma süreleri;

  1. Vardiyalı işlerde günlük 12 saate, haftalık 56  saate,
  2. Acil ihtiyaç hallerinde, günlük 12 saate, haftalık 60 saate,
  3. Belirli özel işler için; günlük 12 saate, haftalık 60 saate,
  4. Hazırlık ve tamamlama gibi durumlarda; günlük 10,5 saate,
  5. haftada 4 gün olan çalışmalarda; günlük 12 saate,

uzayabilmektedir.

Ayrıca toplu sözleşmelerde günlük normal çalışma süresi 10 saate kadar da uzatılabilmektedir. Bununla birlikte yasal izinlerin dışında izin elde edebilmek için günlük çalışma süresi 9 saate kadar uzatılabilinir.

Haftalık yasal izin günleri ie ulusal bayram veya genel tatiller arasında kalan günlerin (Fenstertage) birleştirilmesi amacıyla da çalışma süreleri günlük 10 saate ve haftalık 50 saate çıkabilir.

Yıllık ücretli izin süreleri

Avusturya’da yasal yıllık ücretli izin süresi 5 hafta’dır. Ücretli 5 haftalık izin; tam zamanlı, yarı zamanlı ve kısmi süreli istihdam türlerinin hepsinde yasal haktır. İzin hakkının tespitinde esas alınan başlangıç günü genel itibariyle, işyerinde işe başlanan gün olarak belirlenmekte olup, bazı işletmelerde takvim yılı başlangıç olarak esas alınmaktadır. İşyerinde 6 aylık çalışma süresini tamamlayan çalışanların, 7. ayın başlangıcı itibariyle, 5 haftalık ücretli yıllık izin hakkı doğmaktadır. Bununla birlikte işyerinde;

  1. 2 haftalık çalışma süresi bulunan çalışanın, 1 gün,
  2. 1 ay çalışma süresi bulunan çalışanın, 2-2,5 gün,
  3. 2,5 ay ve daha fazla çalışma süresi bulunan çalışanın, 5 gün

izin hakkı mevcuttur.

İşçinin, işyerinde bir tam yıl çalışma süresini doldurması durumunda, izin hakkının tespiti artık ilk işe başladığı gün easas alınmak suretiyle belirlenmektedir.

Kullanılmayan yıllık ücretli izin süreleri 2 yıl süreyle devredebilmektedir.

Yıllık ücretli izinlerin kullanımında işveren ve işçi mutabık olmak durumundadır. 26 yıldan fazla çalışma süresi mevcut olan çalışanların, yıllık ücretli izin hakkı 6 haftaya yükselmektedir.

26 yıllık çalışma süresinin hesabında;

  1. Avrupa Ekonomik Topluluğu Ülkerinde en az 6 ay çalışması olan çalışanların 5 yıla kadar olan çalışma süreleri,
  2. 9 yıllık zorunlu eğitim süresi haricinde 4 yıla kadar olan eğitim süreleri ve
  3. 5 yıla kadar Üniversite eğitim süreleri de,

dikkate alınmaktadır.

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti de işçiye veya hak sahibine ödenmektedir.

Asgari ücret uygulaması

Avusturya’da yasal asgari ücret uygulaması bulunmaktadır. Bununla Birlikte Federal Çalışma Bakanlığı sadece ev

hizmetlerinde istihdam edilenlere uygulanmak üzere aylık asgari ücret sınırlarını belirlemektedir. Bu kapsamda ödenecek asgari ücretlerde istihdam edilen kişinin mesleki eğitim ve çalışma süresi esas alınmaktadır. Federal Çalışma Bakanlığı, ev hizmetlerinde çalıştırılan meslek eğitimli personele 1-5 hizmet yılı için 1.205,00 Avro tutarında asgari ücret ödenmesini kararlaştırmıştır. Aynı hizmet süresi için ev hizmetlerinde çalıştırılan eğitimli aşçılara 1.592,00 Avro tutarında asgari ücret ödenmesi, keza çocuk ve bebek bakıcılarına yine ayni koşullarda 1 yıllık mesleki eğitimin kanıtlanması durumunda 1.322,00 Avro asgari ücret ödenmesi zorunludur.

Ev hizmetlerinde hasta veya yaşlı bakımı için istihdam edilen kişiler 1.382,00 Avro ( 1-5 hizmet yılı için) asgari ücret almaktadır. Bu personelin eğitimli olması halinde ödenecek asgari ücret sınırı 1.653,00 Avro olarak tespit edilmiştir.

Ücret karşılığı bağımlı çalışan işçilerin aylık brüt ücretleri kadınlarda 1.581 Avro’dur erkeklerde 2.554 Avro’dur. Ücret karşılıgı bağımlı çalışan hizmetlilerin aylık brüt ücreti kadınlarda 2.296 Avro’dur erkeklerde 3.791 Avro’dur.

Kıdem tazminatı uygulaması

Avusturya’da kıdem tazminatı uygulamasında 2002 yılı temmuz ayında köklü değişiklikler gerçekleştirilerek yeni bir sisteme geçilmiştir. Kıdem Tazminatı, 1 Temmuz 2002 tarihinde yürürlüğe giren “İşletme Mensupları ve Serbest Çalışanlar Yardım Sandığı Kanunu” (Betriebliches Mitarbeiter und Selbststaendigenvorsorgegesetz) ile belirlenen usul ve esaslara göre düzenlenmektedir. Ancak, 1 Ocak 2003 tarihinden önce akdelilen iş sözleşmeleri için eski uygulama - işçi yeni uygulamaya geçiş yapmazsa devam edebilmektedir.

Kıdem Tazminatı (Eski)

Eski Kıdem Tazminatı uygulaması; iş sözleşmesi en geç 31.12.2002 tarihinde ve öncesinde akdedilmiş çalışanlar için geçerlidir. Uygulamada çalışananın iş sözleşmesi süresine göre belirlenen miktarlar üzerinden ödeme yapılmaktadır. Kıdem tazminatı hakkının oluşabilmesi için iş ilişkisinin en az 3 yıl devam etmiş olması (aynı işverende ve kesintisiz olarak) ve hak doğrucu şartların yerine gelmiş olması gerekmektedir.

En az 3 yıllık iş ilişkisi şartının yanında kıdem tazminatı hakkının elde edilmesi için;

  1. İş Sözleşmesinin işveren tarafından fesh edilmesi,
  2. İş Sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle fesh edilmesi,
  3. İş Sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ile sonlandırılması,
  4. İş İlişkisinin işçi tarafından derhal fesih ile bitirilmemiş olması,
  5. Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi,

gibi şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir.

İşçinin vefatı halinde, kıdem tazminatı hakkı, hak sahibinin yasal varislerine devredilir ve ödeme bunlar arasında gerçekleştirilir.

Kıdem tazminatının miktarı, iş ilişkisinin süresine göre işçinin en son aldığı ücret üzerinden belirlenmektedir. Buna göre; 3-5 yıl çalışanlara 2 aylık, 5-10 yıl çalışanlara 3 aylık, 10-15 yıl çalışanlara 4 aylık, 15-20 yıl çalışanlara 6 aylık, 20-25 yıl çalışanlara 9 aylık ve 25 yıldan fazla çalışanlara ise 12 aylık ücret tutarında Kıdem tazminatı ödenmektedir.

Kıdem Tazminatı (Yeni)

Avusturya’da yeni kıdem tazminatı uygulaması; prime dayalı bir sistem ile finanse edilecek şekilde yapılandırılmış olup, 01.01.2003 tarihinden sonra işe başlayan her çalışan için yasal hak teşkil etmektedir. İşverenler, iş ilişkisinin ikinci ayından itibaren istihdam ettiği işçisi için, aylık brüt ücretin % 1,53’ü tutarındaki bir bedeli, kendisi tarafından seçilen kıdem tazminatı kasasına havale edilmek üzere Bölge Hastalık Kasasına (Gebietskrankenkasse) yatırmakla yükümlüdür. Bölge hastalık kasaları, kendilerine ödenen kıdem tazminatı primlerini, vakit kaybetmeden yetkili kıdem tazminatı kasasına havale etmekle yükümlüdür. Prim kontrolleri de hastalık kasası tarafından üstlenilmiş bulunmaktadır. Zamanında ödenmeyen kıdem tazminatı primleri için idari para cezası veya mevcut prim borcuna faiz uygulanmaktadır.

Çalışana, ücreti dışında ödenen noel ve izin parası için de kıdem tazminatı primi ödenmektedir. Bunun yanında; askerlik görevini yerine getirenlerin askerlikte bulundukları süre, analık sigortası kapsamında yardım alınan süreler, yaşlılık dönemi kısmi çalışma süreleri (Altersteilzeit), iş teşvik yasası kapsamında çalışılarak geçirilen süreler, part time çalışma süreleri gibi, ücretli istihdam ilişkisi dışındaki süreler de kıdem tazminatına dahil edilmiştir. Ayrıca; bakım parası alanlar ve birinci derece aile ferdine bakmak üzere bakım izni kullananların kıdem tazminatı, ayrı bir fondan (FLAF-Familienlastenausgleichsfond) karşılanmaktadır.

İşveren tarafından ödenen kıdem tazminatı primleri, işçi

hizmetli ayırımı yapılmaksızın aynı kasaya havale edilmektedir. Kıdem tazminatı kasası; işçi temsilciliği (Betiebsrat) bulunan işletmelerde, işçi ve işveren temsilcileri arasında varılacak mutabakatla (Betriebsvereinbarung), işçi temsilciliğinin bulunmadığı işletmelerde ise, işveren tarafından belirlenmektedir. Ancak, çalışanlar toplam sayılarının 1/3’ünün yazılı müracaatı ile, işveren tarafından yapılan “kıdem tazminatı kasası seçimine” itiraz hakkına sahip bulunmaktadır. İki hafta içinde yazılı itiraz gelmemesi halinde, kasa belirleme işlemi kesinlik kazanmış olmaktadır. Kıdem tazminatı kasasnının belirlenmesi sürecinde yaşanan uyuşmazlık durumlarında, uzlaştırma kurulu da (Schlichtungsstelle) devreye sokulabilmektedir.

Kıdem tazminatı kasasına dahil olmak, taraflar (İşverenler ve Kasalar) arasında imzalanacak somut bir sözleşme marifetiyle gerçekleşmektedir. Bu sözleşmede, kasanın idari giderler için tahsil edeceği miktarlar da belirlenmektedir. Kasa, kendisiyle çalışmak isteyen firma veya işvereni, genel esaslar ve ortalama koşullarda kabul etmek zorundadır. İşverenin 6 ay içerisinde kıdem tazminatı kasası seçimini yapmamış olması durumunda, “Sosyal Güvenlik Kurumları Birliği” (Hauptverband der Sozialversicherungstraeger) tarafından kıdem tazminatı kasası belirlenmekte ve işverene bildirilmektedir.

Kıdem tazminatının miktarı, işverenin her ay Kasa’ya düzenli olarak ödediği prim bedellerinin toplamından oluşmaktadır. İdari masraflar düşüldükten sonra, Kasa’da biriken miktara, birikimden sağlanan yasal faiz geliri de ilave edilmektedir. kıdem tazminatı kasası,

kendisine ödenen kıdem tazminatının nominal değerini garanti etmek zorundadır.

İşverenler, kıdem tazminat kasasının ismini, kesintiye esas aylık göstergeleri (Brüt ücret , noel ikramiyesi vb. özel ödemeler) ve kıdem tazmintı kasasına havale edilecek miktarı gerek çalışma belgesinde, gerekse aylık ücret bordolarında göstermek zorundadır.

Çalışanın, kıdem tazminatı kasasında biriken miktar üzerindeki hakkı; iş ilişkisinin nasıl bittiğine ve iş sözleşmesinin süresine bağlı değildir. Çalışan iş ilişkisini kendisi bitirse bile (eski uygulamadan farklı olarak) çalışanın kıdem tazminatı kasasında biriken para üzerindeki hakkı saklı tutulmaktadır. Ancak, Kıdem tazminatı kasasında bulunan paranın çalışana ödenmesi belirli şartlara bağlıdır. Ödeme; yasal emeklilik aylığının ödenmeye başlanması ve iş ilişkisinin genel anlamda sone ermiş olması koşuluna bağlıdır. Bununla birlikte;

  1. İş ilişkisinin, işçi veya hizmetli tarafından bitirilmiş olmaması,
  2. İşçi veya hizmetlinin haklı olarak işten el çektirilmiş bulunmaması,
  3. İş ilişkisinin işçi veya hizmetli tarafından derhal fesihle sona erdirilmiş olmaması,
  4. İş sözleşmesinin anlaşmalı şekilde karşılıklı olarak  feshedilmiş bulunmaması,

gerekmektedir. Bu tür durumlarda kıdem tazminatı ödemesi, Kıdem tazminatı kasasına en az üç yıl süreyle prim yatırılmış olması şartına bağlıdır. Farklı firmalarda geçen süreler, üç yıl hesabında birlikte değerlendirilmektedir.

İş ilişkisinin işçi veya hizmetli tarafından fesih bildirim süresine uyularak, çocuk bakım süresi içinde

sonlandırılması halinde, üç yıllık ödeme süresinin de dolmuş olması kaydıyla kıdem tazminatı ödenebilmektedir. Ayrıca beş yıldan beri işsiz olanlar da (yurtdışında daimi ikamet edenler de bu kapsamda değerlendirilmektedir), daha önce çalışmış oldukları sürede birikmiş kıdem tazminatını talep edebilmektedir.

Bunun dışında; iş ilişkisinin bitiriliş biçimine bakılmaksızın; hak sahibinin kendi işyerini kurarak orada çalışmaya başlaması halinde de kıdem tazminatı derhal ödenebilmektedir.

Gerekli şartların oluşmaması nedeniyle, kıdem tazminatı hakkının saklı tutulması (ödeme yapılmaması) durumunda, bir sonraki iş ilişkisinin tazminat hakkı doğuracak şekilde sonlandırılmış olması halinde, kıdem tazminatı eski iş ilişkisinde biriken tazminat bedeli ile birlikte ödenmektedir.

Bunların dışında; işçi veya hizmetlinin vefatı halinde kıdem tazminatı hakkı, hak sahibinin yasal varislerine devredilir ve ödeme bunlar arasında eşit biçimde gerçekleştirilir. Varislerden birinin çocuk olması durumunda, yapılacak ödeme, bu çocuk için aile yardımlarının alınmış olması şartına bağlıdır. Varislerin kıdem tazminatını talep etmeleri için yazılı başvuru süresi üç ay olarak belirlenmiştir.

Yeni kıdem tazminatı uygulamasında, iş ilişkisinin gerekli şartların oluşması kaydıyla sona ermesi durumunda, hak sahiplerine ödemenin yanında farklı seçenekler de sunulmaktadır. Bu seçenekler;

  1. Biriken miktarın kıdem tazminatı kasasında muhafaza edilerek işletilmesi,
  2. Biriken miktarın bir sonraki işverenin kasasına devredilmesi,
  3. Biriken miktarın özel bir ek emeklilik sigortasına veya bir başka emeklilik kasasına aktarılması, şeklindedir.

Burada, hak sahibinin iş ilişkisinin bitiminden itibaren 6 ay içerisinde (emekliye ayrılanlar için bu süre 2 ay olarak belirlenmiştir), tercihini yazılı olarak kıdem taminatı kasasına bildirmesi gerekmektedir. Tercih bildiriminin, süresi içinde yapılmaması durumunda, kıdem tazminatında “ödeme” seçeneği esas alınmaktadır. Kıdem tazminatı kasası, ödeme talebini, başvuru tarihinden sonraki iki ayı takip eden ilk 5 gün içinde yerine getirmekle yükümlüdür.

Eski ve Yeni Kıdem Tazminatı Uygulamaları Arasındaki Farklar

  1. Eski uygulamada; aynı işveren nezdinde kesintisiz 3 yıllık bir iş ilişkisi durumunda ve iş ilişkisinin işveren tarafından sonlandırılması veya karşılıklı anlaşma ile sonlandırılması durumlarında elde edilen kıdem tazminatı hakkı, yeni uygulamada, iş ilişkisinin ikinci ayı itibariyle aynı işveren zorunluluğu bulunmaksızın doğmakadır,
  2. Mesleki eğitim yapanlara da kıdem tazminatı hakkı tanınmaktadır,
  3. Kıdem tazminatı hakkı, çalışan tarafından iş akdinin fesih edilmesi durumlarında da muhafaza edilmektedir,
  4. Çocuk bakım süreleri ve sivil ve askerlik hizmeti süreleri de dikkate alınmaktadır.

Eski ve Yeni Kıdem Tazminatı Sistemleri Arasında Geçiş İmkânı

İş Sözleşmesi 31.12.2002 tarihinde ve daha öncesinde akdedilmiş olan çalışanlar hâlihazırda eski sistemin uygulamalarına tabii olmakla birlikte, bu kişiler için talep etmeleri durumunda yeni kıdem tazminatı sisteminin uygulamasına geçiş hakkı da düzenlenmiştir. Buna göre bu kişiler; eski kıdem tazminatı uygulamasını tercih edebildikleri gibi, işverenle anlaşmaları durumunda yeni kıdem tazminatı uygulamasını da tercih edebilmektedirler. Geçiş tercihinde bulunanlara; tam ve kısmi olmak üzere iki seçenek sunulmaktadır. Tam transferde; işçi ile işveren anlaşarak yeni sisteme tam bir transfer yapılmakta ve o tarihe kadar işçi lehine işlenmiş kıdem tazminatı işveren tarafından çalışan adına yeni sistemdeki kıdem tazminatı kasasına aktarılmakta ve transfer tarihinden sonra kıdem tazminatı primleri ödenmeye başlanmaktadır. Kısmi transferde ise; yine işçi ile işveren arasında yapılan anlaşmayla, o tarihe kadar işçi lehine işlenmiş kıdem tazminatı dondurulmakta ve o tarihten sonra işveren tarafından yeni sistemdeki kıdem tazminatı kasasına kıdem tazminatı primleri ödenmeye başlanmaktadır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanacak bir şekilde bu hizmet sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işçi hem fondan tazminata hak kazanmakta hem de anlaşmaya kadar olan tarih için doğan alacağını eski sisteme göre işverenden alabilmektedir.

Avusturya’da yeni kıdem tazminat yasasına göre, 01.01.2003 tarihinden itibaren işe başlayanların kıdem tazminat hakkı bulunmaktadır, ancak, kıdem tazminatının ödenmesi, iş ilişkisinin sona erme türüne bağlıdır. İş ilişkisinin sona ermesiyle kıdem tazminatı talebi her zaman vardır ve mesleki emeklilik fonuna karşı yönlendirilir. İş ilişkisinin ikinci ayından itibaren işveren, sosyal güvenlik katkısıyla sağlık sigortası

kurumuna aylık brüt maaşının %1,53’ünü (tatil ve noel primi dahil) ödemelidir. Sağlık sigortası kurumu bu katkıyı kontrol eder ve tazminat kasasına iletir.

Tazminat primleri aşadaki koşularda ödenmeye devam etmektedir:

  1. Varlık, eğitim ve toplum hizmeti (işveren tarafından ödenmektedir)
  2. Analık koruma ve hastalık izninde (işveren tarafından ödenmektedir)
  3. Kısmi emeklilik, yarı zamanlı emeklilik, yarı zamanlı eğitim, kısa süreli çalışma, yeterlilik önlemleri (işveren tarafından ödenmektedir)
  4. Yarı zamanlı reentegrasyon döneminde (işveren tarafından ödenmektedir)
  5. Çocuk bakım ödeneği alında zamanda (işveren tarafından ödenmektedir)
  6. Ağır hasta çocuklara eşlik edilen dönemde (Federal Hükümet tarafından ödenmektedir)
  7. Bakım izni süresinde (Federal Hükümet tarafından ödenmektedir)
  8. Eğitim izni süresinde (işgücü piyasası servisi tarafından ödenmektedir)
  9. Cenaze sürecinde (Federal Hükümet tarafından ödenmektedir)

İş ilişkisinden 6 ay sonra başvuruda bulunulması ve ödeme şekilleri arasında seçim yapılması gerekmektedir. Seçim yapılmadığında kıdem tazminat kasasında değerlendirilmeye devam edecektir.

Kıdem tazminatı talep şekilleri:

  1. Tazminatın tamamı sermaye olarak ödenmektedir
  2. Kıdem tazminatı değerlendirilmeye devam etmektedir

Kıdem tazminatın tamamı yeni işverenin kıdem

  1. tazminat kasasına aktarmak
  2. Kıdem tazminatın tamamı çalışanın yararlana bileceği ve yetkili olduğu bir meslek grubu şirketine, sigorta şirketine, emeklilik fonuna veya emeklilik sigorta kurumuna transfer ettirebilir

Eğer çalışan 3 yıl boyunca kıdem tazminat kasasına prim yatırmışsa ve aşağıdaki şartlar uygunsa, kıdem tazminatı almaktadır.

  1. İşveren tarafından işten çıkartılmak
  2. Suçsuz yere işten çıkartılma
  3. Yasal çıkış
  4. Karşılıklı çözüm
  5. Analık süresi neden ile çıkış

Çalışan kendi istifa ederse tazminat hakkını kaybetmektedir.

İş güvencesi

Avusturya’da bazı çalışanların iş güvenceleri mevcut olup, bu kişilerin işten çıkartılmaları için mahkeme kararı veya ilgili bakanlığın onayı gerekmektedir. İş Güvencesi olan çalışanlar aşağıda sıralanmıştır;

  1. Anne adayları, yarı zamanlı istihdamı tercih eden anne ve babalar veya doğum izni kullanan anne ve babalar,
  2. İşyeri temsilcileri veya eşdeğer kişiler,
  3. Kamu yararına çalışanlar ve eğitim hizmetinde bulunan kadın çalışanlar,
  4. Engelli çalışanlar,
  5. Ev İdaresi Sorumluları
Çalışma hayatının denetimi

Avusturya Çalışma, Sosyal İşler ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren İş Teftiş Kurulu (Arbeitsinspektion), Avusturya’da çalışma koşullarını denetleyen ve gözetleyen en geniş kapsamlı kurumdur. İş Teftiş Kurulu sadece kontrol ve denetim organı değildir. Ayrıca, işverenlerin, çalışanların korunması alanındaki görevlerini yerine getirmelerini teşvik etmek ve gerektiğinde onlarla tavsiyede bulunmak için bir yetkiye sahiptir.

İş müfettişliği, herşeyden önce, işçilerin korunmasını düzenleyen yasalara ve yönetmeliklere uyumu gözetlemektedir.

Ülkede çalışan işçilerin büyük bir kısmı bu kurumun yetki alanı kapsamındadır. Aşağıdaki çalışan grupları kurumun kapsamı dışındadır;

- Devlet memurları ve yerel yönetim çalışanları,

- Tarım veya ormancılık işlerinde çalışanlar,

- Ev hizmetleri çalışanları,

- Kanunen tanınan dini komitelere ait enstitüler.

İş Teftiş Kurulu, çalışanların yaşamlarını ve sağlıklarını gözetleyip koruduğu gibi, çalışma saatleri ve dinlenme süreleri, çocuk ve gençlerin çalışması, hamile ve emziren kadınların çalışması gibi konularda da kanun hükümlerine uyumluluğu gözetler ve denetler. Çalışan sözleşmeleri, toplu sözleşmeler, yasadışı çalışma ve yasadışı ücretlendirme gibi konularda denetim yapmaz. İş Teftiş 19 bölge ofisinden hizmet vermekte olup bunun yanı sıra inşaat işleri ile ilgili ayrı bir ofis vardır.

İş Teftiş Kurumunun yetki alanı dışında kalan diğer alanların iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğunu denetlemek için kurulan diğer resmi kurumlar vardır. Bunlar; Tarım ve Ormancılık Teftiş birimleri, Kimya Endüstrisi Teftiş Birimleri, Finansal Polistir.

- Tarım ve Ormancılık Teftiş Birimi

Tarım ve ormancılık alanında denetim yapmak üzere yerel yönetimlerin bünyesinde Tarım ve Ormancılık Teftiş Birimi kurulmuştur. Bunlar söz konusu alanda denetim otoritesidir ve kendi mevzuatlarına göre

denetim yapmaktadırlar. Tarım ve ormancılık sektörü, çalışanları olduğu sürece bahçe işleri, seracılık ve fidancılık alanlarını da kapsamaktadır.

- Kimya Endüstrisi Teftiş Birimleri

Tarım ve ormancılık Teftiş Birimleri gibi Kimya Endüstri Teftiş Birimleri de bölgede hizmet vermektedir ve bölgesel yönetimlere bağlıdır.

- Finansal Polis

Finansal polis maliye bakanlığına bağlı özel bir birim olarak hizmet verir. Birimler vergi dairelerinde hizmet ederler. Görevleri, vergi denetmenliği, sosyal sigorta yolsuzluklarını engelleme, yasadışı yabancı çalışanların tespiti, yasadışı ücretlendirme ve çalışanların yalan veya hatalı kayıtlarının araştırılmasıdır.

Sendikal örgütlenme

1945 senesinde kurulan Avusturya İşçi Sendikaları Birliği (ÖGB), bünyesinde barındırdığı 7 sendika ile ülkenin tek konfederasyondur. Konfederasyon içinde, değişik siyasi pozisyonları olan fraksiyonlar (kanatlar) veya federasyon benzeri oluşumlar da faaliyet imkânı bulmaktadır.

ÖGB içinde 6 değişik fraksiyon faaliyet göstermektedir. Bu fraksiyonlardan beşi siyasi partilerle yakın ilişki içindedir. Bunlar; Sosyal Demokrat Sendikacılar Fraksiyonu (FSG), Katolik Sendikacılar Fraksiyonu (FCG), Bağımsızlar Fraksiyonu (UG) Özgürlükçü İşçiler Fraksiyonu (FA) ve Sendikal Sol Blok Fraksiyonu (GLB) şeklinde sıralanmaktadır. Partisizler Fraksiyonu’nun (PFG) herhangi bir siyasi parti ile irtibatı bulunmamaktadır.

Avusturya İşçi Sendikaları Birliği’ne üye sendikalar şöyledir:

1)Müstahdemler, Gazetecilik-Yayın-Kâğıt Sanayi İşçileri Sendikası (GPA-DJP) ,

2)Kamu Çalışanları Sendikası (GÖD),

3)Belediye İşçileri, Kültür, Sanat ve Spor Çalışanları Sendikası (GdG-KMSfB),

4)İnşaat İşçileri ve Ağaç Sanayi Çalışanları Sendikası (GBH),

5)Ulaştırma, Sosyal İşler, Sağlık, Özel Hizmet Sektörü Çalışanları Sendikası (Vida),

6)Posta ve Haberleşme İşçileri Sendikası (GPF) ,

7)Metal, Tekstil, Kimya ve Gıda Sanayi İşçileri Sendikası (PRO-GE)

Avusturya’da toplu sözleşmeler işletmeler bazında değil, branş esasına dayalı olarak yapılmaktadır. Avusturya İşçi Sendikaları Birliği (ÖGB) ve dolayısıyla bağlı sendikaları 04.09.1947 tarihli Kararname ile işçiler adına sözleşme imzalamakla yetkilendirilmiş otoritedir. Toplu sözleşmenin diğer ortağı ise, işverenler adına imza yetkisi tanınan Ticaret Odaları ile yasal diğer meslek örgütleri veya işveren konumuna sahip benzer kurumsal yapılanmalardır. Avusturya’da halen 1500 civarında toplu iş sözleşmesi yürürlükte olup, yıllık 450’nin üzerinde toplu sözleşme imzalanmaktadır. İmzalanan toplu sözleşmeler, sendika üyeliğinden bağımsız, iş kolunda faaliyet gösteren tüm çalışanları kapsamaktadır. Özel durumlarda, Eyalet sınırlarını kapsayacak sözleşmeler de yapılabilmektedir.

Çalışanların ve emeklilerin isteğe bağlı olarak üye olabildikleri ve yine serbestçe üyelikten ayrılabildikleri ÖGB, kendi kuruluş tüzüğü uyarınca üyelerinden brüt aylık gelirin % 1’i oranında üyelik aidatı tahsil etmektedir. Mesleki eğitim görenler, üniversite öğrencileri ve işsizler indirimli aidat tarifesinden ödeme yapmaktadır. Üyelik aidatları yılık gelir vergisinde dikkate alınmakta ve bir bölümü vergiden düşülebilmektedir. Üyelik aidatı işverenler tarafından ücretten kesilerek doğrudan Birliğe havale edilmektedir. Emeklilerin aidatı da Sigorta Kurumu tarafından ÖGB’ye yönlendirilmektedir.

ÖGB, Avrupa Sendikalar Birliği ile Enternasyonal Sendikalar Birliği’nin üyesi olup, Avrupa Birliği nezdinde de bir temsilciliği bulunmaktadır.

Sosyal politika kapsamında çalışanlar açısından önem arz eden her tür yasa taslağına detaylı görüş hazırlayarak katkı veren ve bu surette ücretlilerin çıkarlarını gözetmeye çalışan Avusturya Sendikalar Birliği, üyelerine çalışma hayatının her alanında ve sosyal güvenlikle ilgili konularda doğrudan danışma hizmeti sunmakta, ayrıca istihdam ettiği hukukçular kanalıyla, hiçbir ücret talep etmeksizin üyelerinin iş ve sosyal mahkemelerde savunmasını üstlenmektedir. Konfederasyon, yayımladığı ve ücretsiz dağıttığı aylık dergi vasıtasıyla üyelerine bilgi ve enformasyon akışını gerçekleştirmekte, bünyesinde oluşturduğu Sendika Okulu (Gewerkschaftsschule) ile işçi temsilcilerinin eğitimini üstlenmekte, aktüel siyasi konularda hazırladığı düzenli seminerlerle üyelerinin kanaat oluşumuna katkı sağlamakta, işlettiği tatil köylerinde üyelerine ucuz dinlenme imkanı sunmakta, düzenlediği kimlik kartları ile (ÖGB-Card) ülke genelindeki tüm kültürel faaliyetler için indirimli tarifeden (% 10-25 oranında) bilet temin etmektedir.

ÖGB 24 kişilik bir Yönetim Kurulu’na ve 5 kişilik Danışma Meclisine sahiptir.

ÇALIŞMA VE İKAMET İZİNLERİ

Çalışma ve ikamet izinlerinden sorumlu Bakanlık(lar)/Kurum(lar)

Avusturya’da çalışma ve ikamet izinlerinden sorumlu Kurum Göç ve Vatandaşlık Dairesi’dir. (Magistratsabteilung für Einwanderung und Staatsbürgerschaft-MA35) Ayrıca, Avusturya İşgücü Piyasası Servisi (Arbeitsmarktservice) de çalışma izinlerinden sorumludur.

www.integrationsfonds.at

www.ams.at

www.migration.gv.at

Ülkede uygulanan göç rejimi

Avusturya, bir göç ülkesi olmadığını her vesile ile iddia ediyor ve gündemde tutuyor olsa da, iş gücü piyasalarında yaşanan gelişmeler, yabancı işgücünün kontrollü bir şekilde ülkeye gelmesine imkân sağlandığını göstermektedir. Özellikle, yerli iş gücü ile doldurulamayan nitelikli işgücü açığı, AB ve üçüncü ülke vatandaşları ile kapatılmak istenmektedir. Bu gaye ile oluşturulan yasal zeminde, her yıl açıklanan meslek dallarındaki personel ihtiyacı için ülkemizden de başvuru yapılabilmektedir. Bu başvurular, başvuru sahibinin yaşı, yabancı dil bilgisi seviyesi, mesleki eğitimi ve meslek deneyimi kapsamında ve belli bir puanlama sistemi esas alınarak değerlendirilmektedir. Göçmen adayının, niteliğine uygun bir işyeri bulduğunu belgelemesi ve toplam 75 puandan en az 50 puan alacak niteliğe sahip olması zorunludur. Aynı şekilde, çok üst düzey kalifikasyona sahip yabancı iş gücünün istihdamında da benzeri puanlama sistemi uygulanmakta, ancak başvuru sahibinden 100 toplam puandan en az 70 puan alması beklenmektedir. Bu kapsamda çalıştırılacak kişilere ödenecek asgari brüt ücret sınırı da ilgili Bakanlık tarafından belirlenmektedir.

Öte yandan, Avusturya’da üniversite, yüksek okul veya akreditesi olan özel üniversitelerden mezun olanlar ilgili Yabancılar Dairesine müracaat ederek 12 aylık süreyle sınırlı iş arama vizesine müracaat edebilmektedirler. Bu süre zarfında eğitim durumuna uygun bir iş bulunması veya eğitim durumuna uygun bir işyerinden bağlayıcı iş teklifi alınması durumunda 24 ay süreyle sınırlı olan Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart verilmektedir. Bu kapsamda Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart hamili olanların brüt asgari ücret miktarı, prime esas en yüksek kazancın % 45’i (2017 yılı için 2.241 Avro) tutarında olması gerekmektedir.

Çalışma izinlerine ilişkin detaylı bilgiler bir sonraki başlık altında yer almaktadır.

Çalışma ve ikamet izinleri

Avusturya'da yabancıların çalışması, Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun „Ausländerbeschäftigungsgesetz“ ile düzenlenmiş olup, yasaya göre belirli şartları yerine getirmiş olan yabancılara çalışma izni verilmektedir. Bununla birlikte; Avrupa Birliği vatandaşları (Hırvatistan hariç), Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi olan ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları Avuturya iş piyasasına serbest giriş hakkına sahiptirler. Üçüncü ülke vatandaşı yabancıların ise Avusturya iş piyasasına girişte çalışma ve oturum iznine ihtiyaçları bulunmaktadır.

Avrupa Birliği Vatandaşları (Hırvatistan hariç) ve Avrupa Ekonomik Bölgesi Üyesi Olan Ülke Vatandaşlarının Çalışma İzinleri:

Avrupa Birliği vatandaşları (Hırvatistan hariç), Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi olan ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları Avusturya vatandaşları ile eşdeğer tutulmuş olup, Avusturya iş piyasasına serbest giriş hakkına sahiptirler. Bunun yanında bu kişilerin eşleri ve belirli şartları taşıyan aile ferdleri de Avusturya iş piyasasına serbest giriş hakkına sahiptirler. Bu gruptaki kişilerin Avusturya’ya yerleştikten sonraki 3 ay içerisinde ilgili birimlere bildirimde (Anmeldebescheinigung) bulunmaları gerekmektedir.

Avrupa Birliği üyesi Hırvatistan vatandaşları geçiş düzenlemeleri kapsamında 30 Haziran 2020 tarihine kadar (en geç) Avusturya iş piyasasına girişte Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun „Ausländerbeschäftigungsgesetz“ kapsamında bulunmakta olup, çalışma iznine tabii tutulmaktadır.

Üçüncü Ülke Vatandaşı Yabancıların Çalışma İzinleri:

Avusturya göç mevzuatına göre aralarında Türkiye’nin de bulunduğu üçüncü ülke vatandaşı olan yabancıların Avusturya’da yasal çalışmaları için genel itibariyle;

- Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart’’

- Rot-Weiß-Rot-Karte Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı Kart-Artı’’

- AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU

Çalışma ve ikamet izinlerine sahip olmaları gerekmektedir. Bu statülerin yanında Avusturya iş piyasası kurumundan (AMS) alınacak çalışma izni belgesi ile öğrencilere ve mevsimlik işçilere de yasal çalışma hakkı tanınmaktadır.

Avusturya’da Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart düzenlemesi, nitelikli yabancı işgücünün ve ailelerinin Avusturya’ya yasal göçünün, kişisel ve Avusturya işgücü piyasası politikalarına dayalı kriterler çerçevesinde gerçekleştirilmesini hedeflemiştir.

Nitelikli yabancı işgücünün Avusturya’ya yasal göçünde “mesleki kalifikasyon”, “mesleki deneyim” “yaş”, “dil bilgisi” ve “ücret” gibi unsurlar tayin edici kriterler olarak belirlenmiştir.

Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesinin iki farklı düzenlemesi bulunmaktadır;

1- Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart;

Sadece belirli bir işveren nezdinde çalışma hakkı ve süreli ikamet iznini içermektedir.

2- Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı Kart-Artı’’

İş piyasasında her türlü işte çalışma hakkı ve ikamet iznini içermektedir.

Aşağıda yer alan gruplar Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler;

1. Özel Yüksek Nitelikli İşgücü,

2. İhtiyaç Duyulan Mesleklerde Çalışabilecek İşgücü,

3. Kilit İşgücü,

4. Avusturya Üniversitelerden Mezun Kişiler,

5. Bağımsız Kilit İşgücü,

6. Girişimciler,

Yukarıda sayılan grupların aile ferdleri, AB-Mavi Kart hamili kişiler ve AB-Daimi İkamet İzni hamili kişilerin aile ferdleri Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart- Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler.

Özel Yüksek Nitelikli İşgücü İçin Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Avusturya’da bir işyerinden bağlayıcı iş teklifi almamış olan özel yüksek nitelikli işgücü kapsamındaki yabancılar, ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına iş aramak için vize talebinde bulunabilirler. Avusturya Dış Temsilciliği tarafından talep dilekçesinin intikal ettirildiği Yabancılar Dairesi, talep dilekçesini Avusturya İş Piyasası Servisi’ne ( Arbeitsmarktservice -AMS) iletecektir. İş Piyasası Servisi, gerekli puanın alınıp alınmadığını kontrol ederek, yeterli puanın alınması durumunda (aşağıda yer alan öngörülen kriterlere ilişkin puan sistemine göre toplam 100 puan üzerinden en az 70 puan almak) 6 ay süreli iş aramak için vize verilecektir.

Özel Yüksek Nitelikli İşgücü kapsamında iş aramak üzere vizesi olan yabancılar, Avusturya’da bir işyerinden niteliklerine uygun bağlayıcı iş teklifi almaları veya bir işte çalışmaları ve yapılan işin niteliğine uygun maaş almaları durumunda 24 ay süreyle sınırlı olan Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart verilmektedir. Son 24 ayda en az 21 ay niteliklerine uygun bir işte çalıştığını kanıtlayan Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart hamili özel yüksek nitelikli yabancılar, işgücü piyasasına sınırsız erişim sağlayan Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart- Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler.

Vize uygulamasından muaf olarak Avusturya’ya gelmiş olan veya Avusturya’da geçerli bir ikamet izni hamili olarak ikamet edenler talep dilekçelerini doğrudan ikamet yerleri için yetkili yabancılar dairelerine verebileceklerdir.

Özel Yüksek Nitelikli İşgücü için Kabul Şartları

Puanlar

Kalifikasyon

Azami Puan

40

En az 4 yıllık bir yükseköğretim kurumundan mezun olmak

20

Matematik, İnformatik, Doğa Bilimleri ya da Teknik bölümlerden mezun olmak

30

Doçent, Doktora veya PHD ünvanına sahip olmak

40

Borsada listenen veya dış ticaret kurumundan faaliyetleri hakkında olumlu değerlendirme yapılmış bir şirkette yönetici pozisyonunda çalışmak.

Son bir yıllık brüt geliri;

 

50.000 – 60.000 Avro

20

60.000 – 70.000 Avro

25

70.000 Avro ve üzeri

30

Araştırma ya da inovatif faaliyetler

20

Nobel Ödülleri

20

Meslek Tecrübe

Azami Puan:

20

Mesleki tecrübe (her yıl için)

2

Avusturya’da kazanılmış mesleki tecrübe (her yıl için)

10

Dil Bilgisi

Azami Puan:

10

Temel Almanca (A1-Seviyesi) veya orta seviye İngilizce (B1-Seviyesi)

5

İlerlemiş Temel Almanca (A2-Seviyesi) veya İlerlemiş orta seviye İngilizce (B2-Seviyesi)

10

Yaş

Azami Puan:

20

30 yaşa kadar

20

40 yaşa kadar

15

45 yaşa kadar

10

Avusturya’da Üniversite Eğitimi Almak

Azami Puan:

10

Eğitimi tamamlamak için gerekli olan toplam kredinin (ECTS) yarısını tamamlamış olmak

5

Lisans ya da Yüksek Lisans Mezunu olmak

10

Azami Puan Toplamı:

100

Gerekli Asgari Puan:

70

İhtiyaç Duyulan Mesleklerde Çalışabilecek İşgücü İçin Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Federal Çalışma, Sosyal İşler ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı, Avusturya iş piyasasında işgücü ihtiyacı duyulan mesleklerle ilgili esas alınacak listeyi her yıl açıklamaktadır. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu üçüncü ülke vatandaşları, mevcut puanlama sisteminde gerekli koşulları yerine getirmiş olmaları şartıyla, “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart” olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi almak üzere başvuruda bulunabilmektedirler.

İhtiyaç duyulan bir meslekte Avusturya’da çalışmak isteyen üçüncü ülke vatandaşı kalifiye işgücüne;

* ihtiyaç duyulan meslekte eğitim yaptığını kanıtlaması,

* Avusturya’da bir işyerinden bağlayıcı iş teklifi aldığını kanıtlaması ve işverenin Kanuna, Tüzüğe ve Toplu İş Sözleşmesine uygun bir asgari ücret ödemeye hazır olduğunu belgelemesi,

* ihtiyaç duyulan mesleklerde çalışmak isteyenler için öngörülen kriterlere ilişkin puan sistemine göre en az 55 puan alması,

halinde 24 aylık bir süre için “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart” verilmektedir.

“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart” hamili kalifiye yabancı işgücü son 24 ay içerisinde en az 21 ay, çalışma izninin öngördüğü koşullara uygun olarak ihtiyaç duyulan bir meslekte çalışmış olması halinde ilgili yabancılar dairesinden, işgücü piyasasına sınırsız erişim sağlayan Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart- Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi talebinde bulunabilecektir.

2018 Yılı Nitelikli işgücü açığı yaşanacağı belirlenen 27 meslek dalı aşağıda gösterilmektedir:

1- SchwarzdeckerInnen (Kaplamacılar)

2- FräserInnen (Frezeciler)

3-TechnikerInnen mit höherer Ausbildung (Ing.) für Maschinenbau (Makine İmalatı alanında yüksek öğrenimli teknisyenler)

4-TechnikerInnen mit höherer Ausbildung (Ing.) für Starkstromtechnik (Yüksek akım alanında yüksek öğrenim görmüş teknisyenler)

5- DreherInnen (Tornacılar)

6- TechnikerInnen für Starkstromtechnik (Yüksek akım teknisyeni)

7-Techniker mit höherer Ausbildung (Ing) für Datenverarbeitung (Bilgi İşlem alanında yüksek öğrenim görmüş teknisyenler)

8- LandmaschinenbauerInnen (Tarım aletleri/makineleri imalat işçileri)

9-Diplomingeniuer(e)Innen für Maschinenbau (Makine İmalatı alanında yüksek

öğrenim görmüş mühendisler)

10-Diplomingenieur(e)Innen für Starkstromtechnik (Yüksek akım alanında yüksek öğrenim görmüş mühendisler)

11- Werkzeug-, Schnitt- und StanzenmacherInnen (Delme ve kesme alet yapımcıları)

12-Diplomingenieur(e)Innen für Datenverarbeitung (Bilgi İşlem Mühendisleri)

13- DachdeckerInnen (Çatı Kaplamacıları, Çatı Aktarıcıları)

14-TechnikerInnen mit höherer Ausbildung soweit nicht anderweitig eingeordnet (Yüksek öğrenim görmüş teknisyenler)

15- SchweißerInnen, SchneidbrennerInnen (Kaynakçılar, kesici oksijen aleti kullanıcıları)

16- TechnikerInnen für Maschinenbau (Makine İmalatı teknisyenleri)

17-Elektroinstallateure, -monteure ( Elektrik Tesisatçıları, montajcılar)

18-Bautischler / Doğramacılar

19- Diplomingenieur(e)Innen für Schwachstrom- und Nachrichtentechnik (Alçak Gerilim ve Telekominikasyon Mühendisleri)

20- Sonstige SpenglerInnen (Yalıtımcılar)

21- BetonbauerInnen (Beton işçileri)

22- ZimmererInnen (Marangozlar)

24- Platen-, FliesenlerInnen (Fayansçılar)

25- KraftfahrzeugmechanikerInnen (Motorlu taşıt Mekanikerleri)

26- Rohrinstallateur(e)Innen, -monteur(e)Innen (Boru Tesisatçıları, Montajcılar)

27- Diplomierte/r Gesundheits- und KrankenpflegerIn (Eğitimli Bakıcılar, Hemşireler)

İHTİYAÇ DUYULAN MESLEKLERDE ÇALIŞABİLECEK İŞGÜCÜ İÇİN KABUL ŞARTLARI

PUANLAR

Kalifikasyon

Azami Puan:

30

İş gücü açığı olan meslek dallarından birinde, meslek eğitimi yapmış ve tamamlamış olmak.

20

Üniversiteye girmeye hak kazanmış olmak.

25

3 yıllık yüksek okul mezunu olmak.

30

Mesleki Tecrübe

Azami Puan:

20

Mesleki tecrübe (Her yıl için)

2

Avusturya`da edinilmiş mesleki tecrübe (Her yıl için)

4

Dil Bilgisi Almanca

Azami Puan:

15

Temel Almanca (A1-Seviyesi)

5

İlerlemiş temel Almanca (A2-Seviyesi)

10

Dil Bilgisi İngilizce

Azami Puan:

10

İlerlemiş Temel İngilizce (A2-Seviyesi)

5

İlerlemiş orta seviye İngilizce (B2-Seviyesi)

10

Yaş

Azami Puan:

15

30 yaşa kadar.

15

40 yaşa kadar.

10

Azami Puan Toplamı:

90

Asgari Puan:

55

Kilit personel (Schlüsselkraft) İçin Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Üçüncü Ülke vatandaşı yabancılar, kalifikasyonları nedeniyle bir firmada ihtiyaç duyulmaları durumunda, öngörülen kriterlere ilişkin puan sistemine göre toplam 75 puan üzerinden en az 50 puan almaları, kilit personel (Schülüsselkraft) konumunda istihdam edilecek yabancı işgücüne ödenmesi zorunlu olan asgari ücretin ödenmesi ve istihdam edilecekleri alanda Avusturya’lı ya da daha önce Avusturya iş piyasasına dahil olmuş yabancı işgücünün bulunmaması koşullarıyla 24 ay süreli Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart alabilmektedirler.

Kilit personel (Schülüsselkraft) konumunda istihdam edilecek yabancı işgücüne ödenmesi zorunlu asgari ücret sınırları 2017 yılı için; 30 yaşın altındakilere 2.490 Avro (Prime esas en yüksek kazancın % 50’si), 30 yaşın üstündekilere ise 2.988 Avro (Prime esas en yüksek kazancın % 60’ı) olarak belirlenmiştir.

Kilit personel için gerekli kriterler özel bilgi veya beceri gerektiren branş uzmaları için de geçerlidir. Sporculara ve Antrönerlere ilaveten 20 bonus puan verilmektedir.

Son 24 ayda en az 21 ay niteliklerine uygun bir işte çalıştığını kanıtlayan Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart hamili kilit personel kapsamındaki yabancılar, işgücü piyasasına sınırsız erişim sağlayan Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart- Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler.

KİLİT İŞGÜCÜ İÇİN KABUL ŞARTLARI

PUANLAR

Kalifikasyon

Azami Puan:

30

Talep edilen meslek dalında meslek eğitimi diploması veya ustalık vb. belgesi olmak.

20

Üniversiteye girmeye hak kazanmış olmak.

25

3 yıllık yüksek okul mezunu olmak.

30

Mesleki Tecrübe

Azami Puan:

10

Mesleki tecrübe (Her yıl için)

2

Avusturya`da edinilmiş mesleki tecrübe (Her yıl için)

4

Dil Bilgisi

Azami Puan:

15

Temel Almanca (A1-Seviyesi) veya

Orta seviye İngilizce (B1-Seviyesi)

10

İlerlemiş temel Almanca (A2-Seviyesi) veya

İlerlemiş orta seviye İngilizce (B2-Seviyesi)

15

Yaş

Azami Puan:

20

30 yaşa kadar.

40 yaşa kadar.

20

15

Azami Puan Toplamı:

75

Asgari Puan:

50

Avusturya Üniversitelerden Mezun Kişiler İçin Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Avusturya’da üniversite, yüksek okul veya akreditesi olan özel üniversitelerden mezun olanlar ilgili Yabancılar Dairesine müracaat ederek 12 aylık süreyle sınırlı iş arama vizesine müracaat edebilmektedirler. Bu süre zarfında eğitim durumuna uygun bir iş bulunması veya eğitim durumuna uygun bir işyerinden bağlayıcı iş teklifi alınması durumunda 24 ay süreyle sınırlı olan Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart verilmektedir. Bu kapsamda Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart hamili olanların brüt asgari ücret miktarı, prime esas en yüksek kazancın % 45’i (2017 yılı için 2.241 Avro) tutarında olması gerekmektedir.

Son 24 ayda en az 21 ay eğitim durumlarına uygun bir işte çalıştığını kanıtlayan Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart hamili üniversite mezunları, işgücü piyasasına sınırsız erişim sağlayan Rot-Weiß-Rot-Karte-Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart- Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler.

Bağımsız Kilit İşgücü İçin Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Avusturya ekonomisine katkı sağlayacak ticari faaliyetler için yabancılar, bağımsız kilit işgücü kapsamında ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesine başvurabilmektedir.

Bu kişilerin;

- 100.000 Avro tutarında yatırım yapmaları veya

- İstihdam sağlamaları/mevcut istihdamı korumaları veya

- teknolojik bir yenilik kazandırmaları veya

- şirketin bölge için büyük önem arz edecek olması

durumlarında bu kişilere bağımsız kilit işgücü kapsamında Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart ikamet ve çalışma vizesi verilir.

Bağımsız kilit işgücü kapsamında ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart 24 aylık süre için düzenlenilir. 24 aylık sürenin sonunda uyum sözleşmesindeki Modul 1 seviyesinin tamamlanması durumunda 3 yıllık çalışma ve ikamet izni verilmektedir. Bunun dışındaki durumlarda 1 yıllık çalışma ve ikamet izni düzenlenmektedir.

Girişimciler/Start Up için Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart

Yabancıların;

- Kurulacak şirket ile yeni bir ürün, hizmet veya teknoloji geliştirmesi ve piyasaya sunulması,

- Kurulacak şirket için kuruluş ve işletme planının sunulması,

- Kurulacak şirketin yönetiminin kişi tarafından üstlenilmesi,

- Kurulacak şirketin en az 50.000 avroluk sermayeye sahip olması ve bu tutarın en az yarısının öz sermaye olması,

- öngörülen kriterlere ilişkin puan sistemine göre en az 50 puan alması,

halinde Start Up kapsamında Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesine başvurabilirler.

Start Up kapsamında ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart 24 aylık süre için düzenlenilir. 24 aylık sürenin sonunda gerekli yasal şartların sağlanması durumunda Rot-Weiß-Rot-Karte- Plus ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart - Artı olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi verilmektedir.

Kırmızı-Beyaz-Kırmızı-Kart Talep Dilekçesi, Başvuru Süreci ve İbraz Edilecek Belgeler

Talep Dilekçesi

KBK-K verilmesi talebinde bulunacakların talep dilekçelerini ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Talep dilekçesi ile birlikte işverenin beyan belgesinin de (Arbeitgebererklaerung) verilmesi icap etmektedir. Vize uygulamasından muaf olarak Avusturya’ya gelmiş olan veya Avusturya’da geçerli bir ikamet izni hamili olarak ikamet edenler talep dilekçelerini doğrudan ikamet yerleri için yetkili yabancılar dairelerine verebileceklerdir.

İbraz Edilecek Belgeler

- Pasaport,

- Doğum belgesi

- 6 aydan daha eski olmayan vesikalık fotoğraf ( 45x35 mm)

- Kira sözleşmesi

- Tüm riskleri karşılayan hastalık sigortası himayesine ilişkin belge (Zorunlu sigortalılık belgesi veya sigorta poliçesi)

-Geçim güvencesi bulunduğuna dair belge (Ücret belgesi, hizmet sözleşmesi,sigorta yardımları alındığına ilişkin belge, Emeklilik Sigortası yardımlarına veya sair sigorta yardımlarına ilişkin belge, yeterli miktarda mal varlığı olduğuna ilişkin belge)

İşlem Süreci

1. Avusturya Dış Temsilciliği tarafından talep dilekçesinin intikal ettirildiği Yabancılar Dairesi, dilekçe ve eki belgeleri İş Piyasası Servisi’ne (Arbeitsmarktservice -AMS) iletecektir. İş Piyasası Servisi, gerekli puanın alınıp alınmadığını, ihtiyaç duyulan bir mesleğin sözkonusu olup olmadığını, istihdamın uygun bir ücreti öngörüp öngörmediğini tetkik edecektir.

2. Karar için bütün koşullar yerine getirilmiş ise, İş Piyasası Servisi Yabancılar Dairesine onayını bildirecek; aranan diğer koşulların da ( konut, hastalık sigortası vb) mevcut olması halinde yabancılar Dairesi KBK-K düzenleyecek; durumu ilgili dış temsilciliğe bildirecektir.

3. Avusturya Dış Temsilciliğinin talep sahibi yabancıya bilgilendirmesi üzerine yabancı, ikamet izni almak üzere Avusturya’ya giriş yapmasına izin verilmesi için temsilcilikten D-Vizesi verilmesi talebinde bulunacaktır.

Yabancılarınn İstihdamı Hakkındaki Kanun Kapsamı Dışında Tutulmuş Olanlar

Avusturya’da yabancıların çalışmaları genel itibariyle Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun „Ausländerbeschäftigungsgesetz“ ile düzenlenmiş olsa da belirli şartlarda bu kanun kapsamı dışında tutulmuş kişiler ve faaliyetler de bulunmaktadır.

a) İltica ve siyasi sığınmacılar,

b) İkili anlaşmalar kapsamında gerçekleştirilen kültürel faaliyetler,

c) Diplomatik ve konsolosluk faaliyetleri,

d) Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları,

e) Avusturya vatandaşlarının ülkeye yerleşmeye hak kazanmış üçüncü ülke vatandaşı eşleri

ve çocukları, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşlarının üçüncü ülke vatandaşı olan eşleri ve henüz 21. yaşını doldurmamış veya 21. yaşını doldurmuş olmakla birlikte ülkeye yerleşmeye hak kazanmış ve geçimleri sağlanan çocukları,

f) Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşlarının, geçimlerini

sağladıkları ve ülkeye yerleşmeye hak kazanmış anne veya babaları,

g) Üst Düzey yöneticiler,

h) Araştırma ve öğretim alanlarında bilimsel faaliyette bulunan yabancılar,

gibi kişi ve faaliyetler Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun'un kapsamı dışında tutulmuşlardır.

Üst Düzey Yöneticiler

Üst düzey yöneticiler genel itibariyle Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun’un kapsamı dışında tutulmuştur. Bu kişilerin istihdamında çalışma iznine ihtiyaç duyulmamakta olup, yalnızca kotasız ikamet izni gerekmektedir.

Bu kişilerin;

- Uluslararası bir grubun veya şirketin yönetim kurulunda veya üst düzey bir pozisyonunda yer almaları,

- Ekonomik ilişkileri geliştirmek veya yeni istihdam yaratabilecek uluslararası düzeyde kabul görmüş bir araştırma faaliyeti içerisinde bulunmları,

- En az brüt 5.976 Avro (2017 yılı için) maaş almaları,

gerekmektedir.

-Araştırma ve Bilimsel Faaliyette Bulunan Yabancılar

Bu kapsamdaki kişiler 3 farklı başlık altında tanımlanmış ve Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun’un kapsamı dışında tutulmuş olup, çalışma iznine ihtiyaç duyulmaksızın istihdam edilmektedirler.

- Uluslararası Alanda Tanınmış Araştırmacılar

Bu başlık altındaki kişilerin yayınlarının veya çalışmalarının uluslararası düzeyde tanınmış veya kendi alanlarında büyük önem taşıyor olması gerekmektedir.

Bu kişilerin çalışmalarının, Avusturya’nın sürdürülebilir kalkınmasına, ekonomik seviyesine ve ilişkilerine, yeni istihdamın sağlanmasına katkı sağlaması gerekmektedir. Bunun yanında en az brüt 5,976 Avro maaş almaları gerekmektedir. Bu kişilerin eşleri ve çocukları da çalışma iznine ihtiyaç duyulmaksızın Avusturya’da istihdam edilebilirler. Bunun yanında en az bir yıldır birlikte çalıştıkları sekreter, ev hizmetlerinde çalışanları vb. de çalışma izninden muaf olarak bu kişilerle birlikte Avusturya’ya yerleşip, çalışmalarına devam edebilirler.

- Bilim Adamları ve Araştırmacılar

Tüm bilim adamları veya araştırmacılar, kamu veya özel sektörde gerçekleştirecekleri bilimsel çalışma ve araştırmalarda, Yabancıların İstihdamı Hakkında Kanun’un kapsamı dışında tutulmuş olup, çalışma iznine ihtiyaç duyulmaksızın istihdam edilmektedirler. Bu kişilerin eşleri ve çocukları da çalışma iznine ihtiyaç duyulmaksızın Avusturya’da istihdam edilebilirler.

Bilim adamlarının veya araştırmacıların somut olarak kendisini istihdam etmek isteyen belirli bir işverene sahip olması gerekmektedir. İşveren olarak; Üniversiteler, kamu yararına çalışan araştırma kuruluşları ve işletmeler bu kapsamda bu kişileri istihdam edebilir. İşletmelerin kendi bünyesinde bir araştırma merkezi bulundurma/kurma zorunluluğu bulunmamaktadır.

- Kilit İşgücü Olarak Bilim Adamları ve Araştırmacılar

Bilim adamları ve araştırmacılar, niteliklerine ve kendilerine sunulan ücrete göre Rot-Weiß-Rot-Karte ‘‘Kırmızı- Beyaz – Kırmızı- Kart olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi alabilmektedirler.

İkamet İzinleri

Oturma / İkamet

Genel

Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları dışındaki yabancıların Avusturya'da 6 aydan fazla ikamet edecek olmaları halinde ikamet izni almaları gerekmektedir. İkamet izni belirli bir amaç için verilmektedir; ikamet amacının talep dilekçesinde belirtilmesi gerekmektedir. İlk ikamet izni talep dilekçesinin Avusturya'ya girmeden önce bulunulan ülkedeki Avusturya Büyükelçiliği'ne / Konsolosluğuna verilmesi ve ikamet izni verildiğine ilişkin bildirimin alınmasından sonra Avusturya'ya giriş yapılması gerekmektedir. İkamet izni genel itibariyle 12 aylık süre için verilmekte olup, belirli ikamet türlerinde daha uzun süreler için de düzenlenmektedir. Yabancılar Avusturya’daki oturumları esnasında münhal bir kota yerinin mevcut olması ve başvuracakları ikamet türünün şartlarını sağlamaları durumunda ikamet türü değişikliği yapılabilinmektedir.

Avrupa Birliği vatandaşları, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşları ile İsviçre vatandaşları için ikamet iznine ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu kişilerin 3 aydan daha fazla süreliğine Avusturya’da ikmate etmeleri durumunda, 4 ay içerisinde Başvuru Belgesi Anmeldebescheinigung için yetkili kuruma başvurmaları gerekmektedir.

İlk İkamet izin talep dilekçesinin prensip olarak Avusturya’ya girmeden önce bulunulan ülkeden verilmesi gerekmektedir. Ancak bundan istisna tutulmuş kişiler de bulunmaktadır.

Yerleşme ve Oturum Yasasının (Niederlassungs- Und Aufenthaltsgesetz) 21 .Maddesine Göre İlk İkamet İzni Talebinin Avusturya Dışında Yapılması Zorunluluğundan Muaf Tutulan Kişiler:

- Avrupa Birliği, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke ve İsviçre vatandaşlarının aile üyeleri,

- 6 ay içerisinde başvurmaları halinde, Avusturya’da yasal yerleşme hakkını kaybeden yabancılar,

- 6 ay içerisinde başvurmaları halinde, Avrupa Birliği, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke ve İsviçre vatandaşlığını kaybeden yabancılar,

- Avusturya’da yasal olarak ikamet eden üçüncü ülke vatandaşı yabancıların yeni doğan çocukları, doğumdan itibaren 6 ay boyunca vize yükümlülüğünden muaftır. İlk ikamet izni talep dilekçesinin doğumdan itibaren 6 ay içersinde verilmesi gerekmektedir.

Doğumdan itibaren 6 ay içersinde talep dilekçesi verilmez ise, bu takdirde dilekçenin yurtdışından ve kotaya tabi olarak verilmesi gerekmektedir. Çocuğun ikamet izninin türü ve süresi, esas itibarıyla annesinin ikamet izninin türü ve süresine bağlıdır.

- Avusturya’ya vizesiz seyahat hakkı bulunan ve izin verilmiş vizesiz bulunma süresi içerisinde başvuruda bulunan kişiler,

- Araştırmacı olarak oturum iznine başvuran kişiler ve aileleri,

- Yüksek kalifiyeli kişiler için Kırmızı – Beyaz-Kırmızı Kart başvurusunda bulunan ve 6 aylık iş arama süresi için verilen vize ile Avusturya’da bulunan kişiler,

- Avusturya’da üniversite bitirip, Kırmızı – Beyaz-Kırmızı Kart başvurusunda bulunan ve iş aramak üzere alınmış 12 aylık izne sahip olanlardan yasal bulunma süresi içerisinde başvuran kişiler,

- Avusturya veya Avusuturya dışındaki Avusturya liselerinden diploma/bitirme belgesi/ tasdiknameye sahip olanlardan yasal seyahat eden ve yasal bulunma süresi içerisinde başvuran kişiler,

- Hâlihazırda Avusturya’da bulunup, mevcut yasalar gereği sınır dışı kararı olmayan, ilk ikamet izni dilekçesi seyahati için ülkesine seyahat etmesinin mümkün olmadığını kanıtlayanlardan; refakatsiz ve reşit olmayan çocuklar ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (Europaeische Menschenrechtskonvention) 8. Maddesi anlamında özel hayatın ve aile yaşamının korunması kapsamındaki kişiler.

- aile yaşamının gerçekten mevcut olup olmadığı,

- özel hayatın korunabilirliliği,

- uyumda sağlanmış olan ilerleme,

- ana-vatan ile mevcut bağlar,

- ceza hukuku anlamında iyi hal,

-kamu düzeni ve özellikle de siyasi sığınma, yabancılar polisi ve göç mevzuatının ihlal edilip edilmediği

gibi hususlar dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır. 9

İkamet İzni verilmesine İlişkin Genel Koşullar

Geçimin Sağlanması

İkamet izni verilmesi için talep sahibinin ve bakmakla yükümlü oldugu aile fertlerinin geçimlerinin sağlandığının kanıtlanması gerekmektedir. Bunun için aranan ölçüt, talep sahibinin Genel Sosyal Sigorta Kanunu’nun 293. maddesinde düzenlenen dengeleme zammına (Ausgleichzulage) esas teşkil eden maktu meblağ (Richtsatz) (2017 yılında yalnız yaşayanlar için 889,48 Avro, evli olanlar için 1.334,17 Avro ve her çocuk için ek olarak 137,30 Avro) tutarında bir gelire sahip olduğunu belgelemesidir.

Uygun Konut

Talep sahibinin, bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile birlikte mahalli koşullara uygun bir konutta oturacağını kanıtlaması (kira sözleşmesi vb.) icap etmektedir.

Hastalık Sigortası Güvencesi

Talep sahibinin, kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin hastalık sigortası himayesi bulunduğunu belgelemesi gerekmektedir.

Kamu Düzeni ve Kamu Güvenliği

Kamu düzeni ve güvenliği açısından tehlike oluşturmamak, radikal ve terörist gruplarla yakın ilişkide bulunmamak gerekmektedir.

Başvuruda İbraz Edilecek Belgeler

- Pasaport,

- Doğum belgesi

- 6 aydan daha eski olmayan vesikalık fotoğraf ( 45x35 mm)

- Kira sözleşmesi

- Tüm riskleri karşılayan hastalık sigortası himayesine ilişkin belge (Zorunlu sigortalılık belgesi veya sigorta poliçesi)

-Geçim güvencesi bulunduğuna dair belge (Ücret belgesi, hizmet sözleşmesi, sigorta yardımları alındığına ilişkin belge, Emeklilik Sigortası yardımlarına veya sair sigorta yardımlarına ilişkin belge, yeterli miktarda mal varlığı olduğuna ilişkin belge)

İkamet İzni Türleri

1- Oturma İzni (Aufenthaltsbewilligung)

2- Yerleşme İzni (Niederlassungsbewilligung)

3- Yerleşme İzni (Niederlassungsbewilligung) - Calışma hakkı içermeyen

4- Yerleşme İzni-Akraba (Niederlassungsbewilligung-Angehöriger)

5- Yerleşme İzni-Akraba (Niederlassungsbewilligung-Familienangehörige)

6- Kırmzı-Beyaz- Kırmzı Kart Plus (Rot-Weiß-Rot Karte)

7- Kilit işçi için Kırmzı-Beyaz- Kırmzı Kart (Rot-Weiß-Rot Karte)

8- Sürekli Oturma (Daueraufenthalt - EU)

9- Mavi Kart EU

1-Oturma İzni (Aufenthaltsbewilligung)

Oturma izni, belirli bir amaca yönelik olarak Avusturya’da geçici, süreli ikametler için düzenlenmektedir. Öğrenciler, rotasyon-işgücüne, merkezi Avusturya dışında olan işletmelerin görevlilerine, bağımsız çalışanlara, sosyal hizmet çalışanlarına, ailelere, araştırmacılara ve sanatçılara verilmektedir. Üçüncü ülke vatandaşı yabancılar arasında oturma izni verilen en büyük grubu öğrenciler oluşturmaktadır.

Yüksek Öğrenim ve Orta Öğrenim Öğrencileri İçin Oturma İzni: (Aufenthaltsbewilligung für Schüler und Studierende)

Söz konusu oturma izni, Avusturya'da yüksek öğrenim yapmak ya da orta öğrenim kurumlarında öğrenim görmek isteyen üçüncü ülke vatandaşı yabancı öğrenciler için düzenlenmektedir. Avusturya’da yüksek öğrenim yapmak isteyen üçüncü ülke vatandaşı yabancıların öğrenime kabul edildiklerine, orta öğrenim kurumlarında öğrenim görmek isteyen yabancıların da okula alındıklarına ilişkin belgeyi, oturma izni talebinde bulunduklarında ibraz etmeleri gerekmektedir.

Oturma izninin uzatılabilmesi için söz konusu öğrenciler, her yıl öğrenimde başarılı olduklarını belgelemek durumundadır.

Öğrencilerin öğrenimlerinin yanısıra bağımlı bir işte çalışmak istemeleri halinde bunun için ilgili işverenin çalıştırma izni (Beschäftigungsbewilligung) alması gerekmektedir. Bu durumda öğrenim amacının kaybolmaması gerekmektedir.

2-Yerleşme İzni (Niederlassungsbewilligung)

Yerleşme izni, Avusturya’ya yerleşmek isteyen yabancılara, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri durumunda, Avusturya'da belirli bir amaçla münhasıran geçici olmayan süreli bir yerleşim ve serbest meslek icrası için verilmekte olup, sonuçta AB daimi ikamet izni alma imkânı sağlamaktadır. Yerleşme izni almak isteyen yabancıların Almanca dil yeterliliklerini Avrupa Dil Komisyonunun belirlediği çerçevede ispat etmesi gerekmektedir.

Yerleşme izni hamili kişiler; ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri, münhal kotanın bulunması ve bölge İş Piyasası Servisi’nden (Arbeitsmarktservice -AMS) yabancıların çalışma izni yasasının 15. Maddesinde belirtilen şartları taşıdığına dair yazılı bildirim almaları durumunda Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart Artı alabilirler.

Yabancıların Çalışma İzni Yasasının 15. Maddesi;

“Yerleşme İzni” ya da “Aile Ferdi Yerleşme İzni” sahibi olan yabancılar, ikamet amacının değişmesi durumunda;

-iki yıldan beri yasal olarak Avusturya’da ikamet etmiş ve ileri derecede uyum sağlamış olmaları veya

-geçerli bir çalışma izni (Arbeitserlaubnis) veya çalışma izni muafiyet belgesi (Befreiungsschein) sahibi olmaları,

-yabancının eşi, kayıtlı partneri ya da reşit olmayan çocukları ise Avusturya’da on iki ay yasal olarak ikamet etmiş olmaları kaydıyla iş piyasasına serbest giriş imkânı tanıyan “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Artı Kartı” almaya hak kazanmaktadırlar.

“İleri derecede uyum sağlamış” tanımı, çalışma izni hamili olarak Avusturya’da çalışmış veya özel, sosyal ve ailevi durumları itibarıyla çalışmalarına izin verilmiş yabancılar ile Uyum Sözleşmesi’nin 1. modülü kapsamında öngörülen lisan koşulunu yerine getirmiş olan aile fertlerini kapsamaktadır. Aile şiddetine maruz kalmış olanlar, istihdamın hayatlarını sürdürebilmelerini teminat altına alacağı durumlarda, gerekli olan iki yıllık yasal yerleşme izninden muaf tutulabilmektedir.

Yerleşme izni talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, yukarıda yer alan ikamet izni talebinin Avusturya dışında yapılması zorunluluğundan muaf tutulan kişiler dışında, ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Başvurusunu Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına yapan ve olumlu sonuçlanan kişiler geçerli bir vizeye sahip olmaları veya vize yükümlülüğü olmaması durumunda ve arzu etmeleri halinde yerleşme izinlerini Avusturyadaki yetki kurumdan alabilmektedirler.

Avrupa Birliği üyesi diğer ülkelerden daimi ikamet iznine sahip olan yabancılar, Avusturya için yerleşme iznine Avusturya’ya seyahetlerinden itibaren 3 ay içerisinde başvurmak zorundadırlar.

Yerleşme izni ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 20 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 50 avro olmak üzere 100 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

3-Çalışma İmkânı Vermeyen Yerleşme İzni

(Niederlassungsbewilligung – ausgenommen Erwerbstaetigkeit)

Söz konusu ikamet izni, çalışma amacı olmaksızın özel nedenlerle Avusturya’ya yerleşmek isteyen yabancılara, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri ve münhal bir kota yerinin mevcut olması halinde verilmektedir. Çalışma İmkanı Vermeyen Yerleşme İzni almak isteyen yabancıların Almanca dil yeterliliklerini Avrupa Dil Komisyonunun belirlediği çerçevede ispat etmesi gerekmektedir.

Çalışma İmkanı Vermeyen Yerleşme İzni hamili kişilerin; kesintisiz olarak 5 yıllık ikametlerinin bulunması, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri ve uyum sözleşmesi kapsamında öngörülen modul 2 seviyesini tamamlamaları durumunda AB daimi ikamet izni alma imkanı da bulunmaktadır.

Münhal bir kota zorunluluğu daha evvel ayrıcalığı ve dokunulmazlığı olan üçüncü ülke vatandaşlarına ve onların aile üyelerine uygulanmamaktadır.

Çalışma İmkanı Vermeyen Yerleşme İzni talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, yukarıda yer alan ikamet izni talebinin Avusturya dışında yapılması zorunluluğundan muaf tutulan kişiler ve daha evvel ayrıcalığı ve dokunulmazlığı olan üçüncü ülke vatandaşları ve onların aile üyeleri dışında, ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Başvurusunu Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına yapan ve olumlu sonuçlanan kişiler geçerli bir vizeye sahip olmaları veya vize yükümlülüğü olmaması durumunda ve arzu etmeleri halinde yerleşme izinlerini Avusturyadaki yetki kurumdan alabilmektedirler.

Çalışma İmkânı Vermeyen Yerleşme İzni ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 20 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 50 avro olmak üzere 100 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

4-Yerleşme İzni-Akraba

(Niederlassungsbewilligung- Angehöriger)

Akraba-İkamet izni, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri ve aile birleştirmesi yapan kişinin sorumluluk beyanında3 bulunması durumunda, üçüncü ülke vatandaşlarının akrabalarına (kişinin veya eşinin veya hayat arkadaşının bakımı üstlenilmiş ebeveynleri, kayınailleri ve büyükanne ve büyük babaları, ilişkisi kanıtlanış ve bakımı üstlenilmiş partnerler veya bunların dışında bakımı üstlenilmiş kişiler, aynı hanede kalan ve bakımı üstlenilmiş kişiler ve ağır sağlık sorunları nedeniyle bakıma muhtaç olan kişiler) çalışma hakkı olmaksızın verilmektedir. Akraba-İkamet izni almak isteyen yabancıların Almanca dil yeterliliklerini Avrupa Dil Komisyonunun belirlediği çerçevede ispat etmesi gerekmektedir. Sözkonusu ikamet türünde kota şartı aranmamaktadır.

3 Sorumluluk beyanı; aile birleşimi yapan üçüncü ülke vatandaşının, ikamet izni verilmesi talebinde bulunduğu kişi için; sağlık bakımından oluşabilecek tüm masraflarının, konut ihtiyacının vehayatını idame ettirebilmesi için gerekli bakım masraflarının karşılayacağına ve bunlarla birlikte, sınırdışı,adli cezalar vb kararların alınması durumunda doğabilecek tüm masrafların karşılanmasına dair beyan ve tahhütte bulunmasıdır.

Avrupa Birliği ülkesi vatandaşlığı, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşlığı ve AB- İsviçre serbest dolaşım anlaşması kapsamında 3 aydan fazla ikamet hakkı bulunmayan İsviçre vatandaşlığı olmayıp, Avusturya’da sürekli oturum hakkına sahip olan üçüncü ülke vatandaşlarının, üçüncü ülke vatandaşı olan akrabaları Akraba-İkamet izni (Niederlassungsbewilligung- Angehöriger) başvurusunda bulunabilmektdirler.

Akraba-İkamet izni hamili kişiler; ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmeleri, münhal kotanın bulunması ve bölge İş Piyasası Servisi’nden (Arbeitsmarktservice -AMS) yabancıların çalışma izni yasasının 15. Maddesinde belirtilen şartları taşıdığına dair yazılı bildirim almaları durumunda Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart Artı alabilirler. Sözkonusu yazılı bildirim için gerekli şartların bulunmaması durumunda Yerleşme İzni (Niederlassungsbewilligung) verilmektedir.

Yabancıların Çalışma İzni Yasasının 15. Maddesi;

“Yerleşme İzni” ya da “Aile Ferdi Yerleşme İzni” sahibi olan yabancılar, ikamet amacının değişmesi durumunda;

-iki yıldan beri yasal olarak Avusturya’da ikamet etmiş ve ileri derecede uyum sağlamış olmaları veya

-geçerli bir çalışma izni (Arbeitserlaubnis) veya çalışma izni muafiyet belgesi (Befreiungsschein) sahibi olmaları,

-yabancının eşi, kayıtlı partneri ya da reşit olmayan çocukları ise Avusturya’da on iki ay yasal olarak ikamet etmiş olmaları kaydıyla iş piyasasına serbest giriş imkânı tanıyan “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Artı Kartı” almaya hak kazanmaktadırlar.

“İleri derecede uyum sağlamış” tanımı, çalışma izni hamili olarak Avusturya’da çalışmış veya özel, sosyal ve ailevi durumları itibarıyla çalışmalarına izin verilmiş yabancılar ile Uyum Sözleşmesi’nin 1. modülü kapsamında öngörülen lisan koşulunu yerine getirmiş olan aile fertlerini kapsamaktadır. Aile şiddetine maruz kalmış olanlar, istihdamın hayatlarını sürdürebilmelerini teminat altına alacağı durumlarda, gerekli olan iki yıllık yasal yerleşme izninden muaf tutulabilmektedir.

Akraba-İkamet izni talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, yukarıda yer alan ikamet izni talebinin Avusturya dışında yapılması zorunluluğundan muaf tutulan kişiler dışında, ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Başvurusunu Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına yapan ve olumlu sonuçlanan kişiler geçerli bir vizeye sahip olmaları veya vize yükümlülüğü olmaması durumunda ve arzu etmeleri halinde yerleşme izinlerini Avusturya’daki yetki kurumdan alabilmektedirler.

Akraba-İkamet İzni ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 20 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 50 avro olmak üzere 100 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

5-Aile Fertleri İkamet İzni ( Aufenthaltstitel - Familienangehöriger)

Yerleşme ve Oturum Yasasnın (Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz) 47. Maddesinin 2. fıkrasına göre; üçüncü ülke vatandaşı olan aile fertlerine ( eşler, kayıtlı partnerler, evlat edinilmiş ve üvey çocuklar dahil evlenmemiş, reşit olmayan çocuklar) ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulların yerine getirilmiş olması kaydıyla aile ferdi ikamet izni verilmektedir. Söz konusu izin ilk kez 12 aylık bir süre için verilmekte, daha sonra ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulların mevcut olması halinde her keresinde 24 aylık sürelerle uzatılmaktadır. Bu ikamet türü süreli oturum ve sınırsız iş piyasaına giriş hakkını kapsamaktadır. Aile fertleri ikamet izni almak isteyen yabancıların Almanca dil yeterliliklerini Avrupa Dil Komisyonunun belirlediği çerçevede ispat etmesi gerekmektedir. Eşler ve kayıtlı partnerler aile fertleri ikamet izni başvurusu esnasında 21 yaşında olmak zorundadır.

Avrupa Birliği ülkesi vatandaşlığı, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi ülke vatandaşlığı ve AB- İsviçre serbest dolaşım anlaşması kapsamında 3 aydan fazla ikamet hakkı bulunmayan İsviçre vatandaşlığı olmayıp, Avusturya’da sürekli oturum hakkına sahip olan üçüncü ülke vatandaşlarının, üçüncü ülke vatandaşı olan aile fertleri, Aile Fertleri İkamet izni ( Aufenthaltstitel - Familienangehöriger)başvurusunda bulunabilmektedirler.

Aile birleşmesi yapan kişinin ikamet hakkı AB yasalarına dayanabilir, bu durumda bu kişilerin aile fertleri AB-Sürekli oturuma başvurabilmektedirler.

Aile Fertleri İkamet izni talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, yukarıda yer alan ikamet izni talebinin Avusturya dışında yapılması zorunluluğundan muaf tutulan kişiler ve Avusturya’ya yasal seyahat eden ve yasal bulunma süresi içerisinde başvuran kişiler dışında, ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Başvurusunu Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına yapan ve olumlu sonuçlanan kişiler geçerli bir vizeye sahip olmaları veya vize yükümlülüğü olmaması durumunda ve arzu etmeleri halinde yerleşme izinlerini Avusturyadaki yetki kurumdan alabilmektedirler.

Akraba-İkamet İzni ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 20 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 50 avro olmak üzere 100 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

6-“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart / Rot-Weiß-Rot – Karte“, ikamet izni

Kırmızı Beyaz Kırmızı Kart Verilme Koşulları

İhtiyaç duyulan bir meslekte Avusturya’da çalışmak isteyen aralarında Türkiye’nin de bulunduğu üçüncü ülke vatandaşı kalifiye işgücüne,

- ihtiyaç duyulan meslekte eğitim yaptığını kanıtlaması,

- Avusturya’da bir işyerinden bağlayıcı iş teklifi aldığını kanıtlaması ve işverenin Kanuna, Tüzüğe ve Toplu İş Sözleşmesine uygun bir asgari ücret ödemeye hazır olduğunu belgelemesi,

- ihtiyaç duyulan mesleklerde çalışmak isteyenler için öngörülen kriterlere ilişkin puan sistemine göre toplam 75 puan üzerinden en az 50 puan alması,

halinde 12 aylık bir süre için KBK-K verilmektedir.

Talep Dilekçesi

KBK-K verilmesi talebinde bulunacakların talep dilekçelerini ülkelerindeki Avusturya Büyükelçilik veya Konsolosluklarına şahsen vermeleri gerekmektedir. Talep dilekçesi ile birlikte işverenin beyan belgesinin de (Arbeitgebererklaerung) verilmesi icap etmektedir.

Vize uygulamasından muaf olarak Avusturya’ya gelmiş olan veya Avusturya’da geçerli bir ikamet izni hamili olarak ikamet edenler talep dilekçelerini doğrudan ikamet yerleri için yetkili yabancılar dairelerine verebileceklerdir.

İbraz Edilecek Belgeler

- Pasaport,

- Doğum belgesi

- 6 aydan daha eski olmayan vesikalık fotoğraf ( 45x35 mm)

- Kira sözleşmesi

- Tüm riskleri karşılayan hastalık sigortası himayesine ilişkin belge (Zorunlu sigortalılık belgesi veya sigorta poliçesi)

-Geçim güvencesi bulunduğuna dair belge (Ücret belgesi, hizmet sözleşmesi,sigorta yardımları alındığına ilişkin belge, Emeklilik Sigortası yardımlarına veya sair sigorta yardımlarına ilişkin belge, yeterli miktarda mal varlığı olduğuna ilişkin belge)

İşlem Süreci

1. Avusturya Dış Temsilciliği tarafından talep dilekçesinin intikal ettirildiği Yabancılar Dairesi, dilekçe ve eki belgeleri İş Piyasası Servisi’ne (Arbeitsmarktservice -AMS) iletecektir. İş Piyasası Servisi, gerekli puanın alınıp alınmadığını, ihtiyaç duyulan bir mesleğin sözkonusu olup olmadığını, istihdamın uygun bir ücreti öngörüp öngörmediğini tetkik edecektir.

2. Karar için bütün koşullar yerine getirilmiş ise, İş Piyasası Servisi Yabancılar Dairesine onayını bildirecek; aranan diğer koşulların da ( konut, hastalık sigortası vb) mevcut olması halinde yabancılar Dairesi KBK-K düzenleyecek; durumu ilgili dış temsilciliğe bildirecektir.

3. Avusturya Dış Temsilciliğinin talep sahibi yabancıya bilgilendirmesi üzerine yabancı, ikamet izni almak üzere Avusturya’ya giriş yapmasına izin verilmesi için temsilcilikten D-Vizesi verilmesi talebinde bulunacaktır.

KBK-K, hamiline ülkede süreli olarak ikamet etme ve sadece, talep dilekçesinde kayıtlı olan işveren nezdinde çalışma imkanı sağlamaktadır.

“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart / Rot-Weiß-Rot – Karte“, ikamet izni; Avusturya Federal Çalışma, sosyal İşler ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığınca açıklanan ihtiyaç duyulan mesleklerde çalışmak üzere verildiği gibi bunun dışında; yüksek kalifiyeli işgücüne, kilit işgücüne(bağımlı ve bağımsız), Avusturya Üniversitelerinden mezun kişilere ve Avrupa Biriliği üyesi diğer Ülkelerden "AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-" hamili kişilere gerekli şartların yerine getirilmesi durumunda da verilmektedir.

7-„Kırmızı-Beyaz-Kırmızı“ Kart- Artı (KBK-KA) İkamet İzni

“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı - Artı Aartı” üçüncü ülke vatandaşlarına (Avrupa Birliği, Avrupa Ekonomik Bölgesi ve İsviçre vatandaşı olmayan) Avusturya genelinde süreli yerleşim ve bir işte çalışma (bağımlı veya bağımsız) hakkı tanır. Bu hak kişilere aşağıdaki durumlarda tanınır:

Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Kart’ın Uzatılması Durumunda:

Burada kriter; üçüncü ülke vatandaşının en az on iki ay boyunca “kırmızı-beyaz-kırmızı – kart” hamili olduğunu ve Avusturya iş kurumu tarafından son on iki ay içerisinde, izin için gerekli olan koşullarda on ay boyunca çalıştığını belgelendirebilmesidir.

AB Mavi Kart’ın Uzatılması Durumunda:

Burada kriter; üçüncü ülke vatandaşının en az on iki ay boyunca “AB mavi kart” hamili olduğunu ve Avusturya iş kurumu tarafından son 24 ay içerisinde, izin için gerekli olan koşullarda 21 ay boyunca çalıştığını belgelendirebilmesidir.

Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Aile Birleşimi Durumlarında:

“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı kart sahibinin aile ferdi olmak.

“AB Mavi Kart” sahibinin aile ferdi olmak. Aynı durum daha önceden “AB Mavi Kart” sahibi olmuş olan kişiler için de geçerlidir. “AB Mavi Kart” sahiplerinin aile fertleri için “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı”nın geçerlilik süresi, aile birleşimi yapan kişinin ikamet izninin geçerlilik süresine göre belirlenmektedir.

Başka bir üye ülkedeki “AB Mavi Kart” sahibinin aile fertlerinin, başka bir üye ülkede daha öncesinde aile ferdi olarak ikamet ettikleri belgelemeleri halinde. “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı”nın geçerlilik süresi, aile birleşimi yapan kişinin ikamet izninin geçerlilik süresine göre belirlenmektedir.

Kota durumunun uygun olması halinde “AB-Daimi İkamet İzni” sahibinin aile fertleri.

İlgili yasal düzenlemelerin geçerli olmadığı ve kota durumunun uygun olması halinde mültecilerin aile fertleri.

“Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı” sahibinin aile fertleri. Bu durumlarda “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı”nın verilmesi kotaya bağlıdır. Ancak aile birleşimi yapan kişinin “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı”, Yerleşim ve İkamet Yasası’nın 41a maddesinin 1.fıkrası ya da 4.fıkrası (“uzatılmış” “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı” ya da “uzatılmış” Araştırmacılar İkamet İzni) uyarınca verilmemişse kotadan muaftır.

Kota durumunun uygun olması ve Yabancı İstihdam Yasası’nın 20e maddesinin, 1.fıkrasının, 1.cümlesi bağlamında Avusturya İşçi Bulma Kurumu’nun ilgili bölge temsilciliğinin yazılı bildiriminin mevcut olması halinde, AB hukukuna göre ikamet izni bulunan AB vatandaşlarının, diğer Avrupa Ekonomik Bölgesi vatandaşları ile İsviçre vatandaşlarının ya da Avusturya vatandaşlarının, birliğin hukukundan doğan ikamet iznini kullanan aşağıdaki fertleri:

Sürekli bir ilişkinin mevcut olduğunun belgelenmesi halinde aile birleşimi yapan kişinin kayıtlı partneri, aile birleşimi yapan kişiye menşe ülkede gerçek manada maddi destekte bulunmuş ya da onunla ev ortamında birlikte yaşamış veya ağır sağlık nedenleri yüzünden kişisel bakımları muhakkak bu kişi tarafından yapılması gereken aile fertleri.

Diğer Durumlarda

En az iki senelik “Araştırmacılar İkamet İzni” sahibi olanlar.

“AB-Daimi İkamet İzni” sahibi olmalarına rağmen Avrupa Ekonomik bölgesi ya da Avusturya dışında uzun süre yaşamaları nedeniyle bu haklarını yitirmiş olanlar ile başka bir üye ülkedeki “AB-Daimi İkamet İzni” belgesini elde etmelerinin bir anlam ifade etmediği kişiler.

Kota durumun uygun olması ve Avusturya işçi bulma kurumu’nun bölge temsilciliğinin yabancı istihdam yasası’nın 20d maddesinin 1.fıkrasının, 1.,2.,3. veya 4.cümlesi uyarınca yazılı bildiriminin bulunması halinde başka bir üye ülkede “AB-Daimi İkamet İzni” sahibi olanlar.

Yasal sorumlusu olan bir yetişkinin yanında olmayan ya da geçici olarak bakıcı aile yanında kalan, ya da şiddet gördüğü için bir yardım kuruluşunda kalan reşit olmayan çocuklar. 20

Koşullar

İkamet izninin verilebilmesi için tüm genel koşulların yerine getirilmiş olmasının yanı sıra ilgili ikamet izni için gereken özel şartların da karşılanması gerekmektedir. Üçüncü ülke vatandaşları, ikamet izni vasfındaki “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı – Artı Kartı“nı alabilmek için en başta almanca diline olan hâkimiyetlerini belgelemeleri gerekmektedir. Bundan muaf tutulanlar, “kalifikasyonu yüksek olan” Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart“ sahiplerinin aile fertleri, “AB Mavi Kart” sahibinin aile fertleri ile “AB-Daimi ikamet izni” sahibinin aile fertleridir.

8-AB - Daimi İkamet İzni ( Daueraufenthalt –EU)

En güvenceli ikamet izni türü olan "AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", Avusturya'da süresiz olarak ikamet etme ve ülkenin her yerinde çalışma imkanı ile sınırdışı edilmeye karşı güvence sağlamaktadır.

Yerleşme ve Oturum Yasasının (Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz) 45. Maddesine göre; AB-daimi ikamet izni, yabancının Avusturya'da 5 yıllık aralıksız ikametinden sonra, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmiş ve uyum sözleşmesi kapsamında öngörülen modul 2 seviyesini başarıyla tamamlamış olması halinde talebi üzerine verilmektedir.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", Avusturya'da süresiz olarak ikamet etme hakkı tanımasına karşın, kartın her 5 yılda bir yenilenmesi zorunludur.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", sahip olan üçüncü ülke vatandaşlarının aile fetleri, münhal kotanın bulunması durumunda, Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart-Artı alma hakkına sahiptir.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 70 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 100 avro olmak üzere 150 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, Avusturya’daki yetkili kuruma şahsen vermeleri gerekmektedir.

Aralıksız İkamet Süresinin Kesintiye Uğraması

AB daimi ikamet izni verilmesi için gerekli olan 5 yıllık aralıksız ikamet süresi, yabancının bu süre içersinde toplam 10 aydan fazla veya aralıksız 6 aydan fazla Avusturya dışında ikamet etmiş olması halinde kesintiye uğramaktadır; bu durumda 5 yıllık ikamet süresi, Avusturya’ya yasal olarak son giriş tarihinden itibaren başlamaktadır.

Ciddi bir hastalığın mevcut olması, sosyal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi ve askerlik hizmeti ile kıyaslanabilir bir hizmetin ifası gibi özellikle dikkate alınmaya değer nedenlerin söz konusu olması ve bunların ilgili daireye kanıtlarıyla birlikte bildirilmesi halinde, aralıksız ikamet koşulu ihlal edilmeksizin 5 yıllık süre içersinde 24 aya kadar Avusturya dışında ikamet etmek mümkündür.

Diğer taraftan, yabancının mesleki faaliyetleri çerçevesinde özellikle sınır ötesi hizmet sunumu nedeniyle Avusturya dışında ikamet etmesi de 5 yıllık aralıksız ikamet süresini kesintiye uğratmamaktadır.

AB-Daimi İkamet İzni Kartının Geçerlilik Süresi

AB - daimi ikamet izni kartının geçerlilik süresi 5 yıldır. Kartın geçerlilik süresinin, aksatılmaksızın süresinin sonunda talepte bulunularak uzatılması gerekmektedir.

AB-Daimi İkamet İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi

AB daimi ikamet izni, yabancının aralıksız 12 aydan fazla Avrupa Ekonomik Bölgesi dışında ikamet etmesi halinde geçerliliğini kaybetmektedir. Ciddi bir hastalığın mevcut olması, sosyal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi, askerlik hizmeti veya sivil hizmet ile kıyaslanabilir bir hizmetin ifası gibi özellikle dikkate alınmaya değer nedenlerin söz konusu olması ve bunların ilgili daireye önceden bildirilmesi halinde, 24 aya kadar Avrupa Ekonomik Bölgesi dışında ikamet edilmesi mümkündür.

Daha evvel Avrupa Birliği Mavi Kart Hamili olan "AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-",hamili üçüncü ülke vatandaşlarının ve onların aile fertlerinin, AB daimi ikamet izni, aralıksız 24 aydan fazla Avrupa Ekonomik Bölgesi dışında ikamet edilmesi halinde geçerliliğini kaybetmektedir.

9-Mavi Kart-EU

Yerleşme ve Oturum Yasasnın (Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz) 42. Maddesine göre; AB-MK ikamet izni, Birlik üyesi ülkelerde yüksek kalifikasyon gerektiren işlerde çalışmak isteyen üçüncü ülke vatandaşı işgücü için öngörülmüş olup hamillerinin iş piyasasına girişlerini, daimi ikamet hakkı elde etmelerini ve Birlik üyesi ülkelerde dolaşımlarını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.

ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulların yerine getirilmiş (yerel makamlarca verilmiş yasal ikamet izninin bulunması ve geçimin sağlanabileceği yeterli maddi imkânın bulunması hariç) olması gerekmektedir. Buna ilaveten aşağıdaki kriterlerin de yerine getirilmesi gerekmektedir:

- En az üç yıl eğitim veren üç dönemlik bir eğitim kurumundaki eğitimin bitirildiğinin ibraz edilmesi,

- Üniversite ya da başka bir üç dönemlik eğitim kurumuna ait durumun ibraz edilmesi,

- En az bir yıl süre için yüksek kalifiye gerektiren bir istihdam alanında bağlayıcı iş teklifinin ibraz edilmesi,

- Üçüncü ülke vatandaşlarının almış oldukları eğitimle bağlantılı olacak bir işte çalışmaları ve bu işte Avusturya İstatistik Kurumu’nun en son açıkladığı Avusturya’da tam zamanlı çalışanlar için ortalama senelik brüt gelirin bir buçuk katına tekabül edecek senelik brüt gelirin ibraz edilmesi.

Üçüncü ülke vatandaşı olan yüksek kalifiyedeki işgücüne sınırlı oturum ve sınırlı çalışma hakkı tanıyan ikamet türüdür. Son 24 ay içerisinde 21 ay kalifikasyonuna uygun bir işte çalışılması ve gerekli diğer şartların sağlanması durumunda bu ikamet türü Kırmızı Beyaz Kart Artı ikamet türüne dönüştürülür. 24 aylık süre için verilmekte olup, iş sözleşmesinin başlangıcından 8 hafta önce başvuru yapılması gerekmektedir. Yetkili kurum başvuruyu en geç 8 hafta içerisinde neticelendirmek zorundadır.

En az 18 aydan bu yana diğer birlik üyesi Ülkelerden Avrupa Birliği Mavi Kart Hamili olan kişiler, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları ve Avusturya AB-Mavi Kart verilmesine ilişkin özel koşulları yerine getirilmiş olması kaydıyla Avusturya’dan AB Mavi Kart İkamet izni alabilmektedirler. 23

Yabancı İşgücü İstihdamında Aranacak Çalışma ve İkamet İzni Türleri

Yabancıların İstihdamına Dair Kanun’un 3. Maddesine göre; istihdam edilecek yabancı işgücünün aşağıda belirtilen istihdam izni veya ikamet izni türlerinden birine sahip olması gerekmektedir.

-İstihdam İzni (Beschaeftigungsbewilligung),

-Yabancı işverenlerin Avusturya’da istihdam edecekleri yabancı uyruklu işgücü için istihdam izni (Entsendebewilligung),

-Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart ikamet izni( Rot-Weiss-Rot-Karte),

-Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart Artı ikamet izni (Rot-Weiss-Rot-Karte plus),

-AB-Mavi Kart ikamet izni (BlaueKarte - EU) ,

-Aile ferdi ikamet izni (Aufenthaltstitel „Familienangehöriger“ ),

-Sanatçılar İkamet İzni

(AufenthaltsbewilligungKünstler),

-İlticacılar için İkamet Hakkı Artı ikamet izni (Aufenthaltsberechtigung plus),

-AB- Daimi ikamet İzni (Daueraufenthalt-EU)

Yabancıların İstihdamına Dair Kanun’un 17. Maddesine göre Avusturya´nın Genelinde Çalışma İmkanı Veren İkamet İzni Türleri

Yabancılardan;

1. “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart Artı” ikamet izni olanların,

2. Yerleşme ve İkamet Kanunu’nun 47. maddesine göre aile ferdi ikamet izni veya anılan Kanunun 45. maddesine göre AB-Daimi İkamet izni hamili olanların,

3. İltica Kanunu’nun 54.maddesine göre “İkamet Hakkı –Artı” ikamet izni hamili olanların,

Avusturya’nın her yerinde çalışma imkânı bulunmaktadır.

Aile birleşimi koşulları

Aile Birleşimi

Yerleşme ve İkamet Kanunu gereğince aile birleşimi için Avusturya'da bulunan ve ailesini birleştirmek isteyen yerleşme izni hamili yabancı ile eşinin 21. yaşlarının tamamlamaları gerekmekte olup, aile birleşimi izni kotaya tabi olarak verilmektedir. Avusturya’da yaşayan biri ile evlenen yabancı Avusturya aile birleşimi programından faydalanabilmektedir. Yasaya göre Avusturya’da yaşayan eş doğuştan Avusturya vatandaşı, Avusturya vatandaşlığını sonradan kazanmış veya üçüncü bir ülke vatandaşı olabilir.

Aile birleşimi için gerekli şartlar aşağıda sıralanmıştır:

  • Temel düzeydeki dil yeterlilik sınavı olan A1 Almanca sınavından geçerli bir puan alınması,
  • 21 yaşının doldurulmuş olması,
  • Avusturya’da yaşayan eşin Avusturya vatandaşı olması, oturum izninin bulunması, Kırmızı-Beyaz-Kırmızı kart sahibi olması veya Avrupa Birliği Mavi kartına sahip olması,
  • Uygun konut şartının yerine getirilmesi,
  • Aylık gelirin belli bir yaşam standardını karşılayacak düzeyde olması (2017 yılında yalnız yaşayanlar için 889,48 Avro, evli olanlar için 1.334,17 Avro ve her çocuk için ek olarak 137,30 Avro)
  • Sağlık sigortasının olması,
  • Diğer taraftan, 18 yaşından küçük çocuklar için de aile birleşimi başvurusunda bulunabilinir.

Avusturya Aile Birleşimi için Dil Sınavı

Avusturya aile birleşimi için başvuruda bulunanların Almanca dil yeterliliklerini Avrupa Dil Komisyonunun belirlediği çerçevede ispat etmesi ve eğer dil bilmiyorsa dil kursuna giderek, Almanca bildiğine dair sertifika alması gerekmektedir. A1 seviyesi dil sınavı temel düzeyde Almanca bilgisini içermekte olup, çalışma izni başvurularında yeterli görülmemektedir. A1 sertifikasından geçerli not alınması aile birleşimi programı başvurusu için yeterlidir. A2 veya B1 seviyesinde sertifikasının bulunması durumunda, aile birleşimi ile birlikte çalışma izni için de başvuru yapabilinmektedir.

Sertifikaları kabul edilecek dil kursları; Goethe Enstitüsü, Österreichisches Sprachdiplom Deutsch(ÖSD) -Avusturya Dil Okulu, Telc GmbH ve Österreichischer Integrationsfonds(ÖIF) -Avusturya Uyum Fonu şeklinde olup, sınavlar periyodik olarak yapılmamakla birlikte en yakın sınav tarihleri bu kurumlardan öğrenilebilmektedir. İbraz edilecek dil belgesinin 1 yıldan eski olmaması gerekmektedir.

Aile Birleşimi Başvurusunda Gerekli Olan Evraklar:

  • Formda kullanılmak üzere bir adet biyometrik fotoğraf
  • Pasaportun fotokopisi
  • İkametgâh belgesi
  • Nüfus Cüzdanı sureti
  • Uluslararası doğum kayıt örneği
  • Sabıka Kaydı (1 aydan eski olmamalıdır ve 13 yasından büyükler için gereklidir)
  • Evlenme Cüzdanı fotokopisi
  • Avusturya'da ikamet edilecek evin kira kontratı (Aslı ve fotokopisi veya varsa tapusu)
  • Avusturya'da bulunan eşin son üç aya ait maaş bordroları
  • Avusturya'da bulunan ve taahhüttü eden kişinin noter tasdikli pasaport fotokopisi (Geçerli oturma izninin bulunduğu sayfa dâhil)
  • Davet eden kişinin sigorta kart fotokopisi

Evraklar orijinalleri ve fotokopileriyle birlikte sunulacak olup, tercüme gerektiren evraklar noter tasdikli Almanca tercümeleriyle birlikte kabul edilmektedir.

Aile Birleşiminde Türk Vatandaşlarının Durumu

Avusturya’da, Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) ve ulusal mahkeme kararları kapsamında Türk vatandaşlarından aile birleşimi uygulamasında 21 yaş sınırı aranmamakta, keza vize başvurusunda Almanca bilgisini kanıtlama yükümlülüğü de uygulanmamaktadır.

Süresiz ikamet/oturum hakkı

AB - Daimi İkamet İzni ( Daueraufenthalt –EU)

En güvenceli ikamet izni türü olan "AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", Avusturya'da süresiz olarak ikamet etme ve ülkenin her yerinde çalışma imkanı ile sınırdışı edilmeye karşı güvence sağlamaktadır.

Yerleşme ve Oturum Yasasının (Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz) 45. Maddesine göre; AB-daimi ikamet izni, yabancının Avusturya'da 5 yıllık aralıksız ikametinden sonra, ikamet izni verilmesine ilişkin genel koşulları yerine getirmiş ve uyum sözleşmesi kapsamında öngörülen modul 2 seviyesini başarıyla tamamlamış olması halinde talebi üzerine verilmektedir.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", Avusturya'da süresiz olarak ikamet etme hakkı tanımasına karşın, kartın her 5 yılda bir yenilenmesi zorunludur.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", sahip olan üçüncü ülke vatandaşlarının aile fetleri, münhal kotanın bulunması durumunda, Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart-Artı alma hakkına sahiptir.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", ücrete tabii olup, yetişkinler için; ilk başvuruda 80 Avro, verilme esnasında 70 Avro, reşit olmayan çocuklar için; ilk başvuruda 50 Avro, verilme esnasında 100 avro olmak üzere 150 Avro’dur. Bunun dışında kişiselleştirme maliyeti olan 20 Avro’luk tutar da talep sahibinden alınmaktadır.

"AB- daimî ikamet izni -Daueraufenthalt EU-", talebinde bulunacakların talep dilekçelerini, Avusturya’daki yetkili kuruma şahsen vermeleri gerekmektedir.

AB-Daimi İkamet İzni Kartının Geçerlilik Süresi

AB - daimi ikamet izni kartının geçerlilik süresi 5 yıldır. Kartın geçerlilik süresinin, aksatılmaksızın süresinin sonunda talepte bulunularak uzatılması gerekmektedir.

AB-Daimi İkamet İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi

AB daimi ikamet izni, yabancının aralıksız 12 aydan fazla Avrupa Ekonomik Bölgesi dışında ikamet etmesi halinde geçerliliğini kaybetmektedir. Ciddi bir hastalığın mevcut olması, sosyal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi, askerlik hizmeti veya sivil hizmet ile kıyaslanabilir bir hizmetin ifası gibi özellikle dikkate alınmaya değer nedenlerin söz konusu olması ve bunların ilgili daireye önceden bildirilmesi halinde, 24 aya kadar Avrupa Ekonomik Bölgesi dışında ikamet edilmesi mümkündür.

İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

Ulusal istihdam kurumu

Avusturya İşgücü Piyasası servisi

(Arbeitsmarktservice)

www.ams.at

Özel istihdam büroları

Avusturya’da geçici iş ilişkisi İşgücü Transfer Yasası (Arbeitskräfteüberlassungsgesetz) kapsamında ilgili kurumun onayıyla gerçekleşebilmektedir. Bu kapsamda Avusturya’da özel İstihdam büroları yapılanması mevcut olup, yasal düzenleme ile sistem kontrol altına alınmış ve bu kapsamda çalışanların hakları yasa ile güvence altına alınmıştır. Yine çalışanların aleyhine olabilecek anlaşmalar/iş ilişkileri kanunen engellenmiştir. Özel istihdam bürosundan geçici işçi sağlama sözleşmesi ile geçici iş ilişkisi kapsamında işçi temin eden işveren bu işçilere karşı kendi işçilerine davrandığı gibi davranma ve eşit muamele ile yükümlüdür. Geçici iş ilişkisinin kurulması ve geçici işçi çalıştıran işverenin yükümlülükleri, İşletmeler, iş teftiş kurumu, maliye daireleri ve sosyal güvenlik kurumları tarafından izlenmekte ve denetlenmektedir. Dentimlerin sonucunda yasal çerçeveye uygun hareket edilmediği tespit edildiğinde idari cezalar uygulanmaktadır. Avusturya’da geçici iş ilişkisi kapsmında yer alan işçiler için de toplu sözleşmeler mevcut olup, bu kişiler; geçici istihdam için toplu sözleşme hükümlerine tabidirler.

İşsizlik durumu

Avusturya iş piyasasında halen, 97.810 yabancı ülke vatandaşı toplam 321.903 kişi (134.075’i kadın) işsiz olarak kayıtlıdır. Toplam işsiz sayısında da bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 9,1’lik (-32.169) azalma olduğunu tespit etmiştir. İşsizlik oranı, erkek işsizler arasında % 8,2 (-16.792), kadın işsizler arasında ise % 10,3 (-15.377) azalmıştır. Mart ayı istatistikleri, yabancı işsiz sayısının son 12 ay içinde % 5,7 oranında (-5.899) azalmış olduğunu göstermektedir. Avusturya vatandaşları arasındaki işsizlik oranı ise % 10,5 (- 26.270) azalmıştır. Halen genel işsiz sayısı içinde 32.279 kişi 25 yaş altı grubuna mensup bulunmaktadır. Bu kesim arasındaki işsizlik oranı son bir yıl içinde % 10,0 azalmış bulunmaktadır. Aylık istatistikler, 188.045 işsizin 25-49 yaş grubuna mensup olduğunu, 101.579 kişinin ise 50 yaşın üzerinde bulunduğunu göstermektedir.

Avusturya genelinde genel işsizlik oranı % 9,1 olarak tespit edilmiştir. Viyana’da kayıtlı işsiz sayısı 120.435 (48.664’ü kadın) olarak belirlenmiştir. Bu Eyaletin genel işsiz sayısı bir önceki yılın aynı dönemine oranla % 6,0, yabancı işsiz sayısına da % 4,7 azalma olarak yansımıştır. Viyana’daki toplam işsiz sayısının 48.698’i (19.512’si kadın) yabancı ülke vatandaşı olup, bunların da 5.920’si (2.306’sı kadın) Türk vatandaşıdır. Viyana’da kayıtlı işsiz vatandaş sayımızda son bir yıl içinde % 10,4 oranında düşüş gerçekleşmiştir. Aşağı Avusturya’da 1.796 (632’si kadın), Steiermark’da 921 (396’sı kadın), Burgenland’da ise 96 (33’ü kadın) vatandaşımız işsiz bulunmaktadır. Yukarı Avusturya’daki işsiz Türk vatandaşı sayısı ise 1.346 (559’u kadın) olarak verilmektedir.

Ticaret sektöründe halen 45.599 kayıtlı işsiz bulunmaktadır. Turizm ve Gastronomi sektöründeki işsiz sayısı 36.492 olarak açıklanmıştır. İnşaat sektöründe ise geçen yılın aynı dönemine oranla % 2,9’luk düşüş yaşandığı ve 61.427 kişinin işsiz olduğu, imalat sanayindeki işsiz sayısının da % 13,1’lik düşüşle 25.275 olduğu açıklanmıştır. Sağlık ve sosyal hizmetler alanında iş arayanların sayısı 8.550 olarak, ayrıca işçi kiralama şirketlerinin toplam 36.760 elemanının da işsiz olduğu açıklanmıştır. İşsizler içinde toplam 126.364 kişinin sadece zorunlu temel eğitim aldığı, 18.037 işsizin ise herhangi bir eğitim kurumunu bitirmediği, 103.525 kişinin mesleki eğitim diploması sahibi olduğu ve halen 22.924 işsizin (12.263’ü kadın) akademik eğitim aldığı belirtilmiştir.

Diğer taraftan, Avusturya’nın AB kriterleri ile değerlendirilen işsizlik oranını % 5,3 olarak açıklamıştır. Avusturya, bu veri ile işsizlik oranı en düşük dokuzuncu birlik ülkesi konumundadır. AB’nin genel işsizlik oranı % 7,3 olup, bu oran Yunanistan’da % 20,7, İspanya’da ise % 16,4 şeklinde tespit edlmiştir. Avusturya, % 9,3’lük oranla gençler arasındaki işsizlik oranında en düşük beşinci AB ülkesi konumundadır. Bu kesimin AB ülkelerindeki genel işsizlik oranı % 16,1 iken, bu veri Yunanistan’da % 40,8, İspanya’da % 36,8 olarak belirlenmiştir.

Öte yandan; İşsiz Türk vatandaşlarının sayısı son 12 ay içinde % 11,7 oranında azalmış olup, 4.805’i kadın, toplam 12.146 vatandaşımız işsiz bulunmaktadır.

Aktif istihdam politikaları

Avusturya’da uygulanan aktif istihdam politikaları;

·İş Piyasasına Entegre Programı

  • İş Piyasasına Entegre Programı, iş bulma olanağı sınırlı olan kişilerin istihdamına yönelik iş piyasası servisi tarafınca yürütülen destek programıdır.

·Kombinasyon Yardımı Programı

  • Sağlık sorunları veya yaş gibi nedenlerle iş piyasasından uzun süre ayrı kalmış olan işsizleri, iş piyasasına entegre etmek amacıyla uygulanan teşvik programı kapsamında, düşük ücretli işlerde istihdam sağlanmaktadır. Destek miktarı, istihdam öncesi ödenen işsizlik parası veya muhtaçlık ödeneği miktarının % 30’udur. Bu yardım programında aylık azami 950 Avro’ya kadar destek sağlanmaktadır.
  • Kamu Yarına Kar Amcı Gütmeyen İstihdam Projeleri
    • Kar amacı gütmeyen istihdam projesinin amacı, kamu yararına hizmet sunma veya üretim yapma kapsamında hedeflenen yerel ve bölgesel hizmetlerin gerçekleşmesi için kalifikasyonu düşük uzun süreli işsizlerin istihdamını sağlamaktır.
  • Kısa Süreli Çalışma ve Kısa Süreli Çalışma için yeterlilik süresi
    • Kısa süreli çalışma yardımı, işletmelerde yaşanan geçici kriz dönemlerinde iş güvencesi sağlamak amacıyla istihdam dalgalanmalarının ve işten çıkarmaları önlemek için uygulanan programdır.
  • Dayanışma Bonusu
    • Programın amacı iş veriminin korunmasını ve işsizlerin iş piyasasına yeniden entegre olmalarını sağlamaktır.
  • Tek Kişilik İşletmeler İçin Teşvik Programı
    • Programdan destek alabilmek için başvuru sahibinin tam süreli işlerde istihdam talebiyle en az 2 haftalık işsizlik kaydı süresinin bulunması gerekmekte olup, işverenin de en az üç aylık Serbest Meslek Sahipleri Sigorta Kanuna göre; sağlık, kaza ve emeklilik primlerini yatırmış olması şartı aranmaktadır.
  • Eğitim Desteği Programı
    • İş piyasası servisince işsizlik veya muhtaçlık ödeneği alan işsizleri destekleme amacıyla uygulanan programda, birçok alanda kurs olanakları sağlanmaktadır.

·Çalışanlar İçin Nitelik Teşvik Programı

  • İş piyasası servisi, düşük vasıflı ve yaşlı çalışanların niteliklerinin ve iş güvencesinin artırılması amacıyla şirket bazında bu kişilerin mesleki eğitim programlarına katılmalarını teşvik etmekte ve program kapsamında desteklemektedir.

·Sağlık ve Sosyal Hizmetler Alanında Çalışan Uzmanlara Eğitim Programı

  • Sağlık ve sosyal hizmetler alanında çalışan uzmanlara, mesleki gereksinimlere göre eğitim desteği sağlayarak işverenin ihtiyaç açığını kapatmayı hedefleyen program kapsamında aşağıda belirtilen kurslara finans desteği sağlanmaktadır.

·İstihdam Girişimi 50+ Programı

  • Program kapsamında 50 yaş üstü kişilerin yeniden istihdamı teşvik edilmektedir

·İstihdam-Aksiyon 20.000

  • Avusturya Çalışma, Sosyal İşler ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı’nca 50 yaş üstü ve uzun süre işsizliğe maruz kalan kişilere yönelik Aksiyon 20.000 isimli bir program uygulanmaktadır.

·İşletmelere Danışmanlık Hizmeti Programı

  • İş piyasası servisince ücretsiz olarak sunulan hizmet kapsamında; küçük, orta ve büyük ölçekli işletmelere danışmanlık ve eğitim programları destek sağlanmaktadır.

·Nitelikli Çalışanlar İçin Eğitim Programı

  • Bu program kapsamında iş piyasası servisinde kayıtlı olan ve çıraklık eğitimini yarıda bırakmış veya yardımcı işçi statüsündeki kişilere yönelik 19 yaşından itibaren mesleki eğitim programları uygulanmaktadır.

·Eğitim ve İleri Eğitim Bursları

  • İşgücü Piyasası Servisi’nin (AMS) eğitim alanındaki tedbirleri oryantasyon, nitelik, aktif iş arama, iş testi ve iş eğitimi alanları olmak üzere gruplara ayrılmaktadır.

·Yerinde Niteliği Geliştirme Destek Programı

  • Yerinde Niteliği Geliştirme Destek Programı, eğitim planında tanımlanan teori ve pratiğe yönelik içeriği tarafından sağlanacak eğitim planında belirlenmiş olan teori ve pratiğe yönelik niteliğin muhtevasına sahip olunacak sertifikalı bir eğitim yeterliliği elde etmeyi amaçlamaktadır.

·Çalışanlar İçin Nitelik Desteği Programı

  • İşgücü Piyasası Servisi, çalışanlar için nitelik destek programı ile düşük vasıflı ve daha yaşlı çalışanların sürekli eğitim maliyetlerini, işletmelerin hizmet içi eğitim faaliyetleri kapsamında ele almaları için teşvik sağlamaktadır.

·İşletmelere Motivasyon Danışmanlığı Programı

  • İşgücü Piyasa Servisi tarafından organize edilen destek programında işverenlere ücretsiz danışmanlık hizmeti sunulmaktadır.

·Nitelikli Personelin Motivesi Programı

  • Bu danışmanlık, İşgücü Piyasası Servisi tarafından harici olarak yaptırılmakta ve dernek bünyesindeki şirketleri desteklemektedir.

·Uzman İşgücü İçin Burs Programı

  • En erken 1 Ocak 2017'de, en geç 31 Aralık 2018'de başlamak ve tamamı Avusturya sınırları içerisinde gerçekleştirilmek üzere, işgücü açığı bulunan alanlarda yüksek nitelik kazandıracak ve diploma verilmesini sağlayacak eğitim programlarına yönelik destek verilecektir.

·Geçim Desteği Programı

  • Geçim Desteği Programı, mesleki eğitim ve öğretime katılım, mesleğe adaptasyon, işyeri ve mesleki eğitim önlemleri, aktif iş arama etkinlikleri, işsizler için bir başlangıç programı ya da işletme kurma programını güvence altına almaktadır.

·Tavsiye ve Destek Hizmetleri Kuruluşu

  • İşgücü Piyasasına İlişkin Danışmanlık ve Destek Hizmetleri Kuruluşu, çeşitli sorunlardan ötürü (borç, konut, hapis, göç vb.) işgücü piyasasına erişemeyen kişilere bireysel danışmanlık hizmeti sunmayı, bahse konu kişileri iş hayatına kazandırmayı hedeflemektedir.

·Çocuk Bakım Merkezleri

  • Çocuk bakım parası, İşgücü Piyasası Servisi tarafından verilen bir destektir. Çocuk 15 yaşını (engelli çocuklarda 19 yaşını doldurana kadar) doldurana kadar tüm gün, yarım gün veya saat başı bakımı, Kurum tarafından karşılanır. Aile üyeleri olmamak kaydıyla, anaokulları, kreşler, bakıcılar için maddi destek verilmektedir.

·İşletme Kurulumu Teşvik Programı ve Kuruluş Yardımı

  • İşletme Kurulumu Teşvik Programı ve Kuruluş Yardımı Yatırımcı Programı, işsizlere bağımsız faaliyetlerde veya şirket kurmada yardımcı olmayı hedeflemektedir.

·Mikro Kredi Programı

  • Bu programın amacı Avusturya’da ekonomik açıdan bağımsız küçük işletmelerin kurulması, devam ettirilmesi, yaygınlaştırılması ve devralınmasını sağlamaktır.

·Tanıtma ve Arabuluculuk, İaşe ve İbate Yardımı ve Taşınma Destekleri

  • Bu destekleme programı çerçevesinde, bağımlı çalışanların iktisaden faal duruma geçmesi için işe kazandırılması hedeflenmektedir.

·Engellileri Destekleme Programı

  • Engelliler, sayısız proje yardımı ile mesleki entegrasyonda desteklenmektedir.

Sosyal İşler Bakanlığı, gençlik koçluğu, üretim okulları, mesleki eğitim yardımı, iş yardımı ve iş koçluğu teklifleri ile destek sunmaktadır.

Pasif istihdam politikaları

İşsizlik sigortası (Arbeitslosenversicherung) genel bir sigorta olmaksızın sağlanmaktadır.

*İşsizlik parası miktarı, hak sahibinin son bir yıllık ortalama net gelirinin % 55’i oranında olup, 20-52 hafta arasında değişen süre için ödenebilmektedir. Hak sahibine, birlikte yaşadığı ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri için ayrı ayrı günlük 0,97 Avro tutarında ilave ödeme yapılmaktadır.

*İşsizlik sigortası kapsamında, işsizlik parası alma süresi dolan işsizlere, hak sahibinin herhangi bir geliri olmaması şartına bağlı olarak “Muhtaçlık Ödeneği” yardımında bulunulmaktadır. Muhtaçlık süresine bağlı olarak yapılan bu yardımın miktarı, işsizlik parasının % 92-95’i oranında değişmekte olup, hesabında hak sahibinin veya birlikte yaşadığı aile fertlerinin gelirleri dikkate alınmaktadır.

Şahsi gelir veya kazançları ile kendilerinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin geçimini sağlayamayanlara, ihtiyaç duyulan süre ile sınırlı „İhtiyaç Odaklı Asgari Güvence Yardımı“ ödenmektedir. 2018 yılı için belirlenen ve Avro olarak 12 ay süreyle ödenen asgari güvence parasının sınırları aktüel olarak şöyledir:

Tek Yaşayan Eşler Çocuk

863,04 1.294,56 233,02

Asgari Güvence Yardım miktarının hesabında esas alınan çocuk başına 233,02 Avro tutarındaki sınır en düşük düzeyi göstermekte olup, Federal Eyalet tarafından daha yüksek sınırlar uygulanabilmektedir.

*Asgari Güvence Yardımı, hak sahibine bakmakla yükümlü aile fertlerinden belli koşullarda geri talep edilmekte ayrıca ödenmesi hak sahibinin geçimini sağlamak için önce şahsi gelirlerini veya servetini (4.315,20 Avro’ya kadar birikim dikkate alınmaz) devreye sokma koşuluna bağlanabilmektedir.

MESLEKİ EĞİTİM

Mesleki eğitimden sorumlu kurumlar

Avusturya’da meslek eğitimi tek bir kurum marifetiyle değil çeşitli kuruluşların koordinasyonunda gerçekleştirilmektedir. Meslek eğitim yerleri hakkında danışma ve yerleştirme görevi yerel İş Piyasası Servisleri (Arbeitsmarktservice -AMS-) bünyesinde oluşturulan Meslek Danışma Servisi (Berufsberatung) tarafından yerine getirilmektedir. Bu birim, mesleki eğitim yapmak isteyen gençleri uzmanların danışmanlık hizmetleri çerçevesinde uygun oldukları mesleklere yönlendirmekte ve Mesleki Teşvik Enstitüsü (Berufsförderungsinstitut) gibi mesleki eğitim veren kuruluşlara yönlendirmektedir. Az sayıda işletme, çıraklık eğitimi tedbirlerini ve yerleştirmelerini doğrudan kendi birimlerince yürütmektedir. Ticaret Odaları da, yetkilendirilmiş otorite olarak, oluşturdukları çıraklık eğitim birimleri marifetiyle mesleki eğitim konusunda danışma ve yerleştirmede ilk aracı kurum görevi yapmaktadır. Avusturya Sendikalar Birliği ve Federal İşçi Odası, dual mesleki eğitim sisteminde önemli rol oynamaktadırlar. Mesleki Eğitim Kanunu’na göre çıraklık eğitiminin işletmelerle ilgili bölümü için yetkili kurum Federal Ekonomi Bakanlığı’dır. Eğitimi verilecek meslekler ile ilgili yönetmelikler Federal Mesleki Eğitim Danışma Kurulu’nun (Berufsausbildungsbeirat) raporu doğrultusunda Federal Ekonomi Bakanlığı tarafından çıkarılmaktadır.

Mesleki Eğitim Danışma Kurulu’nun üyeleri Avusturya Ticaret Odası ile Federal İşçi Odası’nın teklifi üzerine Federal Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Çıraklık eğitim yerleri için birinci derecede yetkili olan kurum, Eyaletlerin Ticaret Odalarıdır. Söz konusu odalar, işçi odaları temsilcileriyle birlikte çıraklık eğitimi verecek işyerlerinin / işletmelerin eğitimi vermeye yeterliliklerin olup olmadığını incelemekte, bu konuda karar vermekte; çırakların ve eğitim veren işyerinin/işletmenin tüm sorunları ile ilgilenmektedirler. Sendikalar ve özellikle de işçi odaları, gençlere ve yetişkinlere mesleki örgün eğitim, mesleki eğitim yerleri, meslek danışmanlığı ve sair meslek eğitim alanlarında bilgi vermekte ve danışmanlık hizmeti sunmaktadırlar.

Avusturya’da işçi sendikaları (Avusturya Sendikalar Birliği –Österreichischer Gewerkschaftsbund-) ile Federal İşçi Odası (Bundesarbeitskammer) yetişkinlerin mesleki eğitimleri alanında da belirleyici rol oynamaktadırlar.

1959 yılında Avusturya Sendikalar Birliği ve Federal İşçi Odaları tarafından müştereken Viyana’da kurulan ve günümüzde Avusturya’da yetişkinlerin mesleki eğitimleri alanında en büyük özel eğitim kuruluşu olan Meslek Teşvik Enstitüsü, esas itibarıyla işçilere yönelik mesleki eğitim ve meslekte ilerleme eğitim programları ile işsizler ve iş arayanlara yönelik mesleki eğitim programları sunmaktadır.

Enstitü bu bağlamda;

- meslek eğitimi ve meslek geliştirme eğitimi alanında yönetim, teknik, elektronik bilgi işleme, işletme, yabancı dil, sosyal ve sağlık mesleklerinde eğitim programları,

- işsizlere ve iş arayanlara yönelik olarak mesleki yönlendirme kursları, kariyer planlaması programları ile mesleki eğitim ve meslek değiştirme eğitim programları,

- işletmelerde çıraklık eğitim yeri bulamamış gençler için işletmeler üstü çıraklık eğitimi (Überbetriebliche Ausbildung),

- işletme çalışanları için meslekte ilerleme alanında danışmanlık ve eğitim programları, ihtiyaç analizi hizmetleri,

- temel eğitim ile çıraklık eğitimini bitirme sınavlarına hazırlık kursları ve yüksek öğrenim için meslek okul olgunluğu sınavlarına hazırlık kursları, sunmaktadır.

Ayrıca Enstitü’nün Meslek Yüksek Okulu’nda çeşitli öğrenim dallarında mesleki eğitim imkanı bulunmaktadır.

Meslek eğitim yerleri hakkında danışma ve yerleştirme görevi yerel Çalışma Daireleri bünyesinde oluşturulan Meslek Danışma Servisi tarafından yerine getirilmektedir. Az sayıda işletme, çıraklık eğitimi tedbirlerini ve yerleştirmeleri doğrudan kendi birimlerince yürütmektedir.

Ticaret Odaları da, yetkilendirilmiş otorite olarak, oluşturdukları çıraklık eğitim birimleri marifetiyle mesleki eğitim konusunda danışma ve yerleştirmede ilk aracı kurum görevi yapmaktadır.

Mesleki eğitim sistemi

Avusturya zorunlu eğitim süresini 9 yıl olarak belirlemiş bulunmaktadır. Bu sistemin birinci ayağını oluşturan ilkokula 6 yaşında başlanmakta ve dört yıl devam edilmektedir. İlkokul sonrasındaki iki farkı seçenek, okul yönetimi ve sınıf öğretmenlerinin görüş ve değerlendirmeleri ışığında tespit edilip öğrenciye sunulmaktadır. Her ikisi de 4’er sene süren bu seçeneklerden ilki ortaokul, diğeri ise genel eğitim veren alt lise kademesidir. Bu kademeleri tamamlayan öğrenciler, sırasıyla liselere (4 yıl), meslek eğitimi veren lise dengi okullara (5 yıl), mesleki eğitim ağırlıklı orta dereceli okullara (3-4 yıl) veya mesleğe hazırlık nitelikli politeknik okullara (1 yıl) devam edebilmektedir. Alt lise ve lise eğitimini başarıyla tamamlayan öğrenciler üniversitelere veya meslek yüksek okullarına kayıt hakkını elde etmektedir. Ortaokulu tamamlayıp mesleki kulvarı tercih eden öğrenciler ise çıraklık eğitimi yanında orta dereceli meslek eğitim okulunu bitirip 3 yıllık yüksek eğitim programına alınma imkanına kavuşmaktadır. Çıraklık eğitimini başarıyla bitiren gençlere de, olgunluk sınavında başarı göstermeleri kaydıyla, 2-3 yıl süreli kolejlere girme imkanı getirilmiştir.

*Avusturya’da 15 yaşına kadar süren zorunlu eğitimi tamamlayan gençlerin yaklaşık % 42’si, çıraklık eğitimi yoluyla meslek öğrenmeyi tercih etmektedir. Mesleki eğitim, devam edilen önceki eğitim kurumlarındaki başarı derecesi veya başarısız kalınmasından bağımsız, başvuruda bulunan her gence açıktır. Ön eğitim başarısı, yüksek ders notları veya ibraz edilen diplomalar, gencin eğitici işletme bulmasını veya bir çok başvuru arasından tercihen eğitime kabul edilmesini kolaylaştırmaktadır.

*Çıraklık eğitimi yanında, tam gün ve tam saat eğitim almak suretiyle, seçilen branşa uygun belli okulları başarıyla tamamlayarak da meslek öğrenmek mümkündür. Sağlık alanındaki meslek okulları, ticaret akademileri, turizm branşında eğitim veren üst düzey okullar bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Örgün eğitim sistemi kapsamında mesleki eğitim

Avusturya’da örgün eğitim sistemi kapsamında da mesleki eğitim verilmektedir.

İkili (dual) sistemde mesleki eğitim Avusturya’da önemli bir toplumsal değer taşımaktadır. 10 ncu sınıf öğrencilerinden % 38,8’i dual sistemli mesleki eğitimi seçmekte, % 42’si ise tam gün okul eğitimli meslek okullarına devam etmektedir. Yani gençlerin % 80,8’i mesleki eğitim yoluyla hayata atılmayı tercih etmektedir. Bununla birlikte, eğitim sistemi, kurumlar arasında geçişlere imkân tanır niteliktedir. Yani, mesleki eğitimini sürdüren bir genç, aynı zamanda lise bitirme diploması da alma olanağına sahip bulunmaktadır.

Berufsschule (Meslek Okulu)

Çıraklık eğitimi, mesleki öğrenimin bir bölümünü oluşturur ve gençlere meslekleri ile ilgili temel teorik bilgi sağlar. Bu okullar, çırağın işletmede aldığı meslek eğitimi ile edindiği pratik bilgileri destekleyici ve tamamlayıcı nitelikte olup, aynı zamanda öğrencinin genel temel eğitiminin devamı niteliğindedir. Mesleki teorik eğitim için öğrenciler öğretim yılı boyunca haftada en az bir gün veya her öğretim yılında en az sekiz haftalık blok öğrenim şeklinde okula devam ederler. Çıraklık eğitimi gören öğrencinin okula kaç yıl devam edeceği, aldığı mesleki eğitimin süresine bağlıdır.

BMS-Berufsbildende Mittlere Schulen (Meslek Lisesi)

Ortaokulun ardından devam edilebilen Meslek Lisesidir. Öğrenim yılı, okunan bölüme göre değişmektedir. Mezunları okudukları bölümlere göre tahsillerini sürdürebilirler.

BHS-Berufsbildende Höhere Schulen (Yüksek Meslek Liseleri)

Beş yıllık olup, bu süre içinde temel eğitimin yanısıra lise dereceli bir meslek eğitimi de verir. Bu okullardan, olgunluk ve diploma (lise) sınavı verilmek suretiyle mezun olunur. Mezunları öğrenimlerini üniversite ya da akademilerde devam ettirme hakkını (belirli öğrenim dalları için ek sınavlara girilmesi gerekebilir) ve resmi hizmetler açısından geçerli belirli hakları kazanırlar. Meslek yüksekokulu mezunları, aynı dalda öğrenime devam etmek istedikleri takdirde, daha önceki bilgi birikimleri ve eğitimleri, yükseköğrenim sürelerinin iki yarıyıla kadar kısalmasını sağlayabilir.

Mesleki eğitim, çeşitli dallarda mesleği icra edebilme ehliyetini sağlar. Verilmesi gereken sınavlar ve mesleki uygulama süreci her dal için ayrı olarak yetki belgesi yönetmeliğinde (Befähigungsnachweisverordnung) düzenlenir.

Birçok teknik, endüstriyel, tarım ve ormancılık meslek yüksekokulu mezunu, iki yıl çalıştıktan sonra ustalık sınavına girmeden mesleklerini serbest olarak icra edebilmektedir.

Meslek Okulları:

  • Yüksek Teknik ve Ticaret Lisesi
  • İşletme ve Ekonomi Lisesi
  • Moda Lisesi
  • Sanatsal Tasarım Yüksek Lisesi
  • Turizm Lisesi
  • Ekonomik Meslekler Yüksek Eğitim Enstitüsü
  • Tarım ve Orman Yüksek Lisesi
  • İlköğretim Eğitim Enstitüsü
  • Sosyal Eğitim Kurumu
Kurumlar/Odalar, STK’lar vs. tarafından sağlanan mesleki eğitimler

Avusturya Sendikalar Birliği ve Federal İşçi Odaları tarafından müştereken Viyana’da kurulan ve günümüzde Avusturya’da yetişkinlerin mesleki eğitimleri alanında en büyük özel eğitim kuruluşu olan Meslek Teşvik Enstitüsü, mesleki eğitim ve meslekte ilerleme eğitim programları ile işsizler ve iş arayanlara yönelik mesleki eğitim programları sunmaktadır.

Enstitü bu bağlamda;

- meslek eğitimi ve meslek geliştirme eğitimi alanında yönetim, teknik, elektronik bilgi işleme, işletme, yabancı dil, sosyal ve sağlık mesleklerinde eğitim programları,

- işsizlere ve iş arayanlara yönelik olarak mesleki yönlendirme kursları, kariyer planlaması programları ile mesleki eğitim ve meslek değiştirme eğitim programları,

- işletmelerde çıraklık eğitim yeri bulamamış gençler için işletmeler üstü çıraklık eğitimi (Überbetriebliche Ausbildung),

- işletme çalışanları için meslekte ilerleme alanında danışmanlık ve eğitim programları, ihtiyaç analizi hizmetleri,

- temel eğitim ile çıraklık eğitimini bitirme sınavlarına hazırlık kursları ve yüksek öğrenim için meslek okul olgunluğu sınavlarına hazırlık kursları, sunmaktadır.

Ayrıca Enstitü’nün Meslek Yüksek Okulu’nda çeşitli öğrenim dallarında mesleki eğitim imkanı bulunmaktadır.