Cevap: İşveren, güvenli bir çalışma ortamı sağlamak amacıyla risk değerlendirmesinde yer alan fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlike kaynaklarının varlığını, niteliğini ve niceliğini ortam ve kişisel maruziyet ölçüm, test ve analiziyle tespit eder. İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizini, yeterlik veya ön yeterlik belgesine sahip laboratuvarlara yaptırmakla yükümlüdür.
Cevap: İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini aşağıdaki durumlarda tekrarlar:
1. a) Alınan kontrol tedbirlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla.
2. b) İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik meydana geldiğinde.
3. c) İşyerinde iş müfettişlerince gerçekleştirilen teftişlerde istenmesi halinde.
4. ç) İşyerinde görevli işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde
Cevap: Laboratuvar yapmış olduğu ölçüm, test ve amaliz sonuçlarını ölçüm belirsizliği ve varsa sınır değerler ile birlikte raporlar. Sonuçların değerlendirilmesi laboratuvarın değil işverenin yükümlülüğüdür. İşveren; iş hijyeni ölçüm, test ve analiz raporlarında verilen sonuçların, öncelikle mevzuata ve mevzuatta bulunmaması halinde ulusal veya uluslararası kuruluşlarca yayımlanmış sınır değerlere uygunluğunu değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, çalışanların fizyolojik durumlarını da dikkate alarak maruziyetin azaltılması için ek tedbirlerin alınması gerekip gerekmediğine karar verir. Bu kararın verilmesinde işyerinde varsa iş sağlığı ve güvenliği kurulunun yoksa işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının yazılı görüşlerinin alınması esastır.
Cevap: Yeterlik belgesi başvurusu yapmış laboratuvardan akreditasyon şartı aranır. Ön yeterlik belgesi başvurusu yapmış laboratuvardan ise akreditasyon kurumuna başvuru şartı aranır ve akreditasyon kurumu tarafından bu başvurunun onaylanmış olması gereklidir.
Cevap: Laboratuvarların iş hijyeni kapsamında ölçüm, test ve analiz yapabilmeleri için Genel Müdürlüğümüzden ön yeterlik veya yeterlik belgesi alması gerekmektedir. Sadece Türkak akreditasyon belgesi ile yapılan iş hijyeni ölçümleri geçerli değildir.
Cevap: İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizleri Hakkında Yönetmelik EK-1’de belirtilen parametrelerin herhangi birinden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirmek isteyen laboratuvar, gerçekleştireceği bu parametrelere dair kullanacağı metot ve/veya numune alma işlemi için TÜRKAK tarafından akreditasyon standardına göre akredite olur. Bu laboratuvarlar, EK-1 dışında kalan parametrelerden de ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirecekse bu parametreler için akreditasyon zorunluluğu aranmaz. 1. b) Yalnızca EK-1 dışında kalan parametrelerden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirecek laboratuvarın başvuru yapacağı parametrelerin herhangi biri için kullanacağı metot ve/veya numune alma işleminden akredite olması yeterlidir.
Cevap: a) EK-1’de belirtilen parametrelerin herhangi birinden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirmek isteyen laboratuvarın gerçekleştireceği bu parametrelere dair kullanacağı metot ve/veya numune alma işleminden TÜRKAK’a akreditasyon başvurusunda bulunmuş olması gerekir. 1. b) Yalnızca EK-1 dışında kalan parametrelerden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirecek laboratuvarın başvuru yapacağı parametrelerin herhangi biri için kullanacağı metot ve/veya numune alma işleminden TÜRKAK’a akreditasyon başvurusunda bulunmuş olması gerekir.
Cevap:
1. a) İş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz sonuçlarının doğruluğunu güvenceye alacak seviyede kalite yönetim sistemi kurar ve geliştirir.
2. b) Sistem dokümantasyonu, ilgili laboratuvar personeline iletilir ve bu personel tarafından anlaşılır, ulaşılabilir ve uygulanabilir olur.
3. c) Talep, teklif veya sözleşmelerin gözden geçirilmesi için laboratuvar üst yönetimi bir prosedür oluşturur ve bunların sürekliliğini sağlar.
4.ç) Laboratuvar, iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analizlerinin kalitesini etkileyen gerekli hizmetlerin ve malzemelerin seçilmesi ve satın alınması için bir politikaya ve prosedürlere sahip olur. Alınan hizmetlerin ve malzemelerin amaca uygunluğunu kontrol eder.
5. d) Laboratuvar üst yönetimi, her deney için bir prosedür oluşturarak sadece ilgili deney için yetkinliği bulunan personeli görevlendirir ve deney yapmasını sağlar.
6. e) Laboratuvar personeli, kullandığı cihazlarla ilgili temel eğitimleri alır. Eğitimler, ilgili cihaz konusunda yetkin başka bir kurumun verdiği eğitim sertifikası veya bu tip sertifikaya sahip bir kişinin verdiği kurum içi eğitimle kayıt altına alınır.
Cevap: Laboratuvar ölçüm, test ve analizini yaptığı parametrelerden akredite değil fakat akreditasyon kurumuna akredite olmak için başvuru yapmışsa Genel Müdürlüğümüze ön yeterlik belgesi almak üzere başvurur.
Cevap: Ön yeterlik belgesi 1 yıllığına verilir. Laboratuvar 1 yıl sonunda yeterlik başvurusu yapmak zorundadır. Ön yeterlik belgesi almış bir laboratuvar, bir yıl sonunda yeterlik belgesi almamışsa ön yeterlik belgesi iptal edilir.
Cevap: Ön yeterlik belgesine sahip olan laboratuvar, akreditasyon ile ilgili koşulları sağlamak kaydı ile istediği zaman yeterlik belgesine başvuru yapabilir.
Cevap: İş hijyeni laboratuvarında;
1. a) Laboratuvar yöneticisi,
2. b) Kalite yöneticisi,
3. c) Ölçüm ve numune alma personeli veya analiz personeli, olmak üzere en az üç kişi çalışır.
Cevap: 3 personel koşulu saklı kalmak koşulu ile laboratuvar yöneticisi deney personeli de olabilir.
Cevap: Laboratuvar personeli tam zamanlı çalışır. Laboratuvarlarda tam süreli görevlendirilenler, başka bir işyerinde çalışamaz.
Cevap: En az dört yıllık lisans eğitimi almış ve iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olma yeterliliğine sahip bölümlerden mezun olma ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olma şartı bulunmaktadır.
Cevap: İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumlulukları ve Eğitimleri Hakkındaki Yönetmelik’te: İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı, Teknik eleman: Teknik öğretmenler, fizikçi, kimyager veya biyolog unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği lisans veya ön lisans programı mezunlarını, ifade eder. İşyeri Hekimi Ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’te: İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, ifade eder. Laboratuvar yöneticisi ve kalite yöneticisi olmak için de burada belirtilen bölümlerden mezun olma şartı aranmaktadır. Tıp, Mühendislik, mimarlık fakülte mezunları; teknik öğretmenler, fizkçi, kimyager, biyolog unvanlı mezunlar ve iş sağlığı ve güvenliği ön lisans ve lisans mezunları laboratuvar yöneticisi ve kalite yöneticisi olabilmektedir. İş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olma zorunluluğu yoktur.
Cevap: Yapabilmesi için o laboratuvarın başka adreste faaliyet gösteren şubelerinin de ayrı ayrı Yönetmelik şartlarına haiz olması ve ön yeterlik veya yeterlik belgesi alma zorunluluğu vardır.
Cevap: Kalibrasyonlar, uluslararası izlenebilirliği olan kalibrasyon laboratuvarlarına yaptırılmalıdır.
Cevap: Laboratuvar, ilgili kalite ve/veya akreditasyon şartının devamının sağlanması adına ölçüm, test ve/veya analizini yaptığı her bir parametre için dört yılı aşmayan aralıklarla en az bir kez yeterlilik deneyine ve/veya laboratuvarlar arası karşılaştırma testine katılarak olumlu sonuç almakla yükümlüdür. Belge yenileme yapılması veya ön yeterlikten yeterliğe geçiş yapılması bu süreyi başa döndürmez.
Cevap: Laboratuvar, tutulan bütün kalite yönetim sistemi kayıtlarını mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklamalıdır. Ancak süresi mevzuatta belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi en az 10 yıldır.
Cevap: Laboratuvar, 17/7/2013 tarihli ve 28710 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelikte yer verilen hükümlere uygun olmalıdır. Laboratuvar, 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe ve 11/9/2013 tarihli ve 28762 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde düzenlenmelidir.
Cevap:
1. a) TS EN ISO/IEC 17025: Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının yetkinliği için genel gereklilikler.
2. b) Ölçüm belirsizliği.
3. c) Metot validasyonu.
4 ç) Yetkili olduğu ölçüm ve deneyler.
5. d) Yetkili olduğu ölçüm ve deneylerde kullanılan cihazlar. Bu eğitimleri tamamlayan personelin ölçüm/numune alma personeli olmak için İSGÜM tarafından düzenlenecek eğitimi tamamlaması ve sınavda başarı göstermesi zorunludur.
Cevap:Laboratuvar, ölçümden önce işyerinde;
1. a) Maruziyet kaynaklarını,
2. b) Maruziyet sürelerini,
3. c) Üretim süreci ve tekniklerini,
4. ç) İş organizasyonu, vardiyalar ve görevleri, gözlemleyerek ölçüm stratejisi belirlemek üzere uluslararası standartlara ve kullandığı metotlara uygun şekilde ön inceleme yapar ve ön inceleme raporu hazırlar. Bu raporda ölçüm yapılacak noktalar ve ölçüm sayıları belirtilir. Ölçüm noktası ve sayısının belirlenmesinin nihai sorumluluğu işverene aittir.
Cevap: İşyerinde solunum yoluyla maruz kalınan etmenler ile ilgili olarak numune alma ve değerlendirme stratejileri belirlenirken, TS EN 689:2018+AC “İş yerindeki maruziyet – Kimyasal maddelerin solunmasıyla maruziyetin ölçülmesi – Mesleki maruziyet sınır değerlerine uygunluğun denenmesi için strateji” standardı ve benzeri standartların güncel halleri dikkate alınır.
Cevap: Ortam ölçüm, test ve analizlerinin sonuçları, kişisel maruziyet seviyesini göstermez ve bunların sonuçları kişisel maruziyet sınır değerleri ile kıyaslanmaz.
Cevap: Yaptırabilir. Laboratuvarlar arası iş birliği kapsamında; ilgili parametreden yalnızca numune alma yetkisi olan laboratuvar, bu parametreden numuneleri analiz yapma ile ilgili yetkisi olan diğer bir laboratuvara veya İSGÜM’e göndererek analiz sonucu alabilir.
Cevap: Alamaz. İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizleri Hakkında Yönetmelik ile numune alma ve analiz işbirliği dışındaki işbirlikleri kaldırılmıştır.
Cevap: Laboratuvar, yeterlik belgesinin geçerli olduğu süre içerisinde istediği zaman kapsam genişletme başvurusu yapabilir.
Cevap: Ön yeterlik belgesi süresince kapsam genişletme yapılmaz.
Cevap: Hayır. Bu nedenle ön yeterlik ve yeterlik başvurusunda bulunan laboratuvarların ölçüm, test ve analizlerde kullandıkları metotlar incelenmekte ve uygun olmayan metotlar kapsam dışında bırakılmaktadır.
Cevap: Laboratuvarın başvuru dosyası incelendikten sonra laboratuvara, inceleme işlemlerinde tespit edilen eksiklik ya da uygunsuzlukların giderilmesi için 60 gün süre verilir. Başvurusu uygun bulunan laboratuvara denetim yapılır. Denetim sonunda rapor düzenlenir. Laboratuvara rapor tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün süre verilir. Eksiklik ya da uygunsuzlukların laboratuvar tarafından giderildiğinin bildirilmesinden sonra gerek görülmesi halinde laboratuvara en fazla bir kere daha denetim yapılır. Başvuru dosyalarının incelenmesi, denetimi ve yeterlik veya ön yeterlik belgesinin düzenlenmesi başvuru tarihinden itibaren 180 gün içerisinde tamamlanır.
Cevap: Yeterlik belgesine sahip olan ve geçerlilik süresi sonunda belgesini yenilemek isteyen laboratuvar, belge süresinin bitiminden en az 180 gün önce İSGÜM’e müracaat eder. .
Cevap:
1. a) TÜRKAK tarafından herhangi bir parametrenin veya metodun askıya alınması, kapsam dışı bırakılması veya iptalini ya da akreditasyon sertifikasının iptalini ve bu durumların gerekçesini 15 gün içerisinde.
2. b) İş hijyeni ölçüm, test ve analizlerine dair sonuçlar ile verileri, ilgili raporun yayımlanmasından itibaren 10 gün içerisinde.
3. c) Laboratuvar üst yönetimindeki, laboratuvar personelindeki, personelin görevlendirildiği metot veya parametredeki veya kullanılan cihazlardaki değişiklikleri 30 gün içerisinde.
4. ç) Metot validasyonunun revize edilmesi durumunda yeni validasyon raporlarını 30 gün içerisinde.
5. d) Yapacağı ölçüm, test ve analizleri en az üç gün öncesinde.
6. e) Laboratuvarın yapısal özellikleri ile niteliklerini etkileyen değişiklikleri en az 30 gün öncesinde.
7. f) Yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testlerine katılacak laboratuvar, katılım durumunu en az 10 gün öncesinde.
8. g) Katıldığı yeterlilik deneyleri ve karşılaştırma testlerinin sonuçlarını, sonuçların açıklanmasının ardından 10 gün içerisinde.
