Soru 1: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre gemiadamlarına ne kadar yıllık ücretli izin verilir?
Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç iş sözleşmesine dayanarak en az 6 ay çalışmış olan gemiadamı, yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin süresi, 6 aydan 1 yıla kadar hizmeti olan gemiadamları için 15 günden ve 1 yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda 1 aydan az olamaz.
Soru 2: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre deneme süresi ne kadardır?
Süresi belirli olmayan hizmet akitlerinde deneme süresi en çok 1 aydır.
Soru 3: Haftada 4 saat çalışan gemiadamı, fazla çalışma ücretine hak kazanır mı?
Haftada 4 saat çalışan gemiadamı fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 28 inci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtilmektedir.
Soru 4: Gemiadamı olarak haftada 51 saat çalışılırsa, fazla çalışma ücretine hak kazanılır mı?
Gemiadamı olarak haftada 51 saat çalışılırsa, fazla çalışma ücretine hak kazanılır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 28 inci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtildiğinden haftada 3 saat karşılığı fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Soru 5: İşverenin 9 gemiadamı çalıştırdığı bir gemide ücretlerin banka kanalıyla mı ödenmesi gerekmektedir?
Gemisinde 9 gemiadamı çalıştıran işveren ücretleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğüne tabiidir. Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde; en az 5 işçisi olan işverenlerin, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemeyi bankalar aracılığıyla yapmakla yükümlü oldukları belirtilmektedir.
Soru 6: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre 11 ay 15 gün hizmeti olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre 11 ay 15 gün hizmeti olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl ibaresi yer aldığından kıdem tazminatı almak için hizmet süresi en az 1 yıl olmalıdır.
Soru 7: Gemiadamı tutuklanırsa kıdem tazminatına hak kazanabilir mi?
Gemiadamı tutuklanırsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinde iş sözleşmesi işveren tarafından bu Kanunun 14 üncü maddesinin birinci bendi dışında feshedilirse kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiş olup, tutukluluk da aynı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci bendi hallerindendir.
Soru 8: İşveren tarafından ücreti ödenmeyen gemiadamı tek taraflı iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatına hak kazanır mı?
İşveren tarafından ücreti ödenmeyen gemiadamı tek taraflı iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi ve 14 üncü maddesinin ikinci bendine göre kıdem tazminatının ödeneceği belirtilmektedir.
Soru 9: Üç yıldan beri bir işyerinde çalışan ve askere gideceğinden dolayı işi bırakacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
Üç yıldan beri bir işyerinde çalışan ve askere gideceğinden dolayı işi bırakacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
Soru 10: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20 nci maddesi uyarınca yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
Soru 11: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre emeklilik nedeniyle işten ayrılacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre emeklilik nedeniyle işten ayrılacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
Soru 12: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre malulen emekli olarak işten ayrılan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre malulen emekli olarak işten ayrılan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
Soru 13: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanır mı?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacak olan gemiadamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesi uyarınca toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
Soru 14: İşyerinde 10 yıldan beri çalışan gemiadamı, ne kadar ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemiadamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden hesap yapılarak bulunan tutar gemiadamına ödenir.
Soru 15: Ölen gemiadamının kıdem tazminatı kime ödenmektedir?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde gemiadamının ölümü halinde söz konusu maddedeki hükümlere göre doğan tazminat tutarının kanuni mirasçılarına ödeneceği belirtilmektedir.
Soru 16: 854 sayılı Deniz İş Kanununun göre daha önceki hizmetinden dolayı kıdem tazminatı alan gemiadamı, tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam ederse, daha önceki süre için tekrar kıdem tazminatı alabilir mi?
Deniz İş Kanununa göre daha önceki hizmetinden dolayı kıdem tazminatı alan gemiadamı, tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam ederse, daha önceki süre için tekrar kıdem tazminatı alamamaktadır. 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20 nci maddesinde aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ve ikramiye ödenmeyeceği belirtilmektedir.
Soru 17: Gemi adamının günlük ve haftalık çalışma süresi ne kadardır?
Genel bakımdan iş süresi günde 8 ve haftada 48 saattir. 48 saatlik süre haftada çalışılan işgünlerine eşit bölünerek bulunur. Haftada 5 gün çalışan gemi adamı günde 9,6 saat çalışmış sayılır. İş süresi, gemi adamının işbaşında çalıştığı veya vardiya tuttuğu süredir.
Soru 18: 854 sayılı Deniz İş Kanunundaki iş sürelerine kimler dâhil değildir?
Gemide çalışan birden fazla kaptanın bulunduğu gemilerde birinci kaptan veya kendisine vekâlet eden kimse (kılavuz kaptanlar dâhil), birden fazla makinistin bulunduğu gemilerde baş makinist, doktor ve sağlık memurları, hemşire ve hastabakıcılar, asli görevleri can, mal ve gemi kurtarma olan kurtarma gemilerinde çalışan gemi adamları, gemide kendi nam ve hesabına çalışanlar iş sürelerine tabi değillerdir.
Soru 19: Gemi adamı hangi hallerde fazla saatlerde çalışmış sayılır?
Gemi adamı haftalık çalışma süresi olan 48 saati aşan çalışmalarında fazla saatlerde çalışmış sayılır.
Soru 20: Yapılan fazla çalışmanın saat başına düşen miktarı ne kadar zamlı ödenir?
Fazla çalışılan her saate ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 25 arttırılması suretiyle bulunacak miktardan az olamaz.
Soru 21: Gemi adamı hangi hallerde çalıştığı zaman fazla saatlerle çalışma ücreti alamaz?
Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin (yüklerinin) selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler, gümrük, karantina ve sair sıhhi formaliteler dolayısıyla yerine getirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler, gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terketme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve savunma) talimleri hallerinde yapılan çalışmalar karşılığında fazla çalışma ücreti alınamaz.
Soru 22: Gemi adamı haftada kaç gün tatil yapar?
Haftalık çalışma süresini tamamlayan gemi adamı haftanın geri kalan günlerinde hafta tatili yapar. Liman hizmeti ve şehir hattı gemilerinde gemi adamı haftada 6 günden fazla çalıştırılamaz. Hafta tatili gününde çalıştırılan gemi adamına haftanın diğer bir gününde nöbetleşe izin verilir. Haftanın diğer bir günü verilen tatil hafta tatili günü yerine geçer.
Soru 23: Hafta tatilinde çalışmayan gemi adamına ücret ödenir mi?
Hafta tatilinde çalışmayan gemi adamına bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti bir gündelik tutarında ödenir.
Soru 24: Hafta tatilinde çalışan gemi adamı ücretini ne kadar fazla alır?
Hafta tatilinde çalışan gemi adamı çalışmadan hak ettiği hafta tatili ücretine ilaveten çalıştığı hafta tatili günü karşılığındaki bir günlük yevmiyeyi en az yüzde 25 zamlı olarak alır.
Soru 25: 854 sayılı Deniz İş Kanunu uyarınca gemi adamlarına ne kadar süre ücretsiz yol izni verilebilir?
Gemi adamlarına 7 güne kadar ücretsiz yol izni verilebilmektedir.
Soru 26: Gemi adamı yıllık ücretli izne nasıl hak kazanır?
Aynı işveren emrinde veya aynı gemide en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı yıllık ücretli izne hak kazanır.
Soru 27: 854 sayılı Deniz İş Kanunu uyarınca işveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemi adamının ücretinden geçici olarak alıkoyacağı tutar ne kadar olabilir?
İşveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemi adamının ücretinden geçici olarak alıkoyacağı tutar 10 günlük ücretten fazla olamaz.
Soru 28: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre belirli bir sefer için yapılmış iş sözleşmesi ne zaman sona erer?
Geminin vardığı limanda yükünü boşaltmasıyla birlikte belirli bir sefer için yapılmış iş sözleşmesi sona erer.
Soru 29: Gemi adamının iş sözleşmesinin işverence kötü niyetli olarak feshedildiği tespit edilirse ödeyeceği tazminat tutarı kaç kat olarak belirlenir?
Gemi adamının iş sözleşmesinin işverence kötü niyetli olarak feshedildiği tespit edilirse ücretin 3 katı tazminata hükmedilir.
Soru 30: 854 sayılı Deniz İş Kanununun fesih hakkını bildirme süresi ne kadardır?
Deniz İş Kanunun 14 üncü maddesinde işveren, işveren vekili veya gemiadamına tanınan sözleşmeyi feshetme yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu öbür tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 işgünü geçtikten ve herhalde fiilin vukuundan itibaren 1 sene sonra kullanılamaz.
Soru 31: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre kıdem tazminatının hesaplanması ne üzerinden yapılır?
Deniz İş Kanununa göre kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden yapılmaktadır.
Soru 32: 854 sayılı Deniz İş Kanununda gemi adamlarına evlenmeleri halinde kaç gün izin verilir?
Gemi adamlarına evlenmeleri halinde 3 gün ücretli izin verilir.
Soru 33: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre gemi adamının ana ve babalarının ölümünde kaç gün izin verilir?
Gemi adamlarına ana ve babalarının ölümünde 2 gün ücretli izin verilir.
Soru 34: 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre, gemi adamının ücretinden işveren tarafından ceza olarak yapılacak kesintiler en fazla ne kadar olmalıdır?
Söz konusu kesintiler 1 ayda 3 gündelikten fazla olamaz.
Soru 35: 854 sayılı Deniz İş Kanunu hükümlerine göre işveren veya işveren vekili, gemi adamının isteği halinde avans vermek zorunda mıdır?
Gemiadamının talebi halinde işveren veya işveren vekilinin avans ödeme zorunluluğu vardır.
Soru 36: Seyir halindeki gemilerde çalışan gemi adamının iş sözleşmesi ne zaman sona erer?
İş sözleşmesi gemi seyir halindeyken sona ererse sözleşme, geminin ilk limana varmasına ve güvenlik altına alınmasına kadar devam eder.
Soru 37: Süresi belirsiz iş sözleşmeleri, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesi dışında, gemi adamının işe alınmasından itibaren kaç ay geçmedikçe bozulamaz?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesi dışında, gemi adamının işe alınmasından itibaren 6 ay geçmedikçe belirsiz süreli iş sözleşmeleri bozulamaz.