SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMALARI

Sosyal güvenlik anlaşmaları taraf ülkelerin vatandaşları ve çalışanlarının sosyal güvenlik haklarının mütekabiliyet esasları çerçevesinde korunması ve güvence altına alınabilmesi amacıyla akdedilen anlaşmalardır.

Anlaşma hükümlerine göre ülkeler arasında farklılık göstermekle birlikte sosyal güvenlik anlaşmaları yürürlüğe girdiğinde genel olarak;

• Anlaşma kapsamındaki kişilerin sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri bakımından eşit işlem görmelerini sağlar.
• Tarafların mevzuatlarında öngörülen sosyal güvenlik yardımlarına hak kazanılması için akit taraf devletlerde geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesini mümkün kılar.
• Geçici olarak diğer akit tarafta çalışanların, kendi nam ve hesabına çalışan ve diğer akit taraf ülkesinde bulunanların, diplomatik misyon mensuplarının ve devlet hizmeti görmek üzere diğer akit taraf ülkesinde bulunanların tabi olacağı sosyal güvenlik mevzuatı belirlenir ve böylece mükerrer sigortalılık önlenir.
• Aylık veya gelir almakta iken diğer akit taraf ülkesinde ikamet edenlerin aylık ve/veya gelirleri yeni ikamet yerinde de ödenir.
• Geçici olarak bulunma, daimi ikamet veya geçici olarak diğer ülkede çalışma gibi durumlarda bir akit taraf sigortalısının diğer akit taraf ülkesinde sağlık yardımlarından yararlanmaları mümkün olur.
• Maluliyet aylığı alan ve diğer tarafta ikamet edenlerin tıbbi kontrolleri, ikamet yerinin sosyal güvenlik kuruluşu tarafından yapılır.

Ülkemizin Taraf Olduğu Sosyal Güvenlik Anlaşmaları

• Yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın hak ve menfaatlerinin korunmasını teminen bugüne kadar Ülkemiz ile 35 ülke arasında sosyal güvenlik anlaşması imzalanmıştır. 35 ülke ile imzalanan sosyal güvenlik anlaşmalarına ilave olarak Bulgaristan ile 1 Mayıs 1989 tarihinden sonra Türkiye Cumhuriyeti’ne göç etmiş kişilerin, Bulgaristan Cumhuriyeti Kanunlarına göre verilmesi gereken emekli aylıklarının Ülkemizde ödenmesine yönelik olarak Bulgaristan ile sosyal güvenlik alanındaki iş birliği anlaşması imzalanmıştır. 35 ülke ile imzalanan sosyal güvenlik anlaşmaları, Bulgaristan ile imzalanan Bulgaristan emekli aylıklarının ödenmesine yönelik iş birliği anlaşması ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi kapsamında İspanya ve Portekiz ile sosyal güvenlik işlemlerinin uygulandığı çok taraflı anlaşmalar aşağıda imza tarihi sırasına göre yer almaktadır.

		Ülke		İmza Tarihi	Yürürlük Tarihi
1		Birleşik Krallık		09.09.1959	01.06.1961
2		Almanya		30.04.1964	01.11.1965
3		Hollanda		05.04.1966	01.02.1968
4		Belçika		11.04.2014	01.09.2018
		Belçika* (Mülga)		04.07.1966	01.05.1968
5		Avusturya		28.10.1999	01.12.2000
		Avusturya* (Mülga)		12.10.1966	01.10.1969
6		İsviçre		01.05.1969	01.01.1972
7		Fransa		20.01.1972	01.08.1973
8		İsveç		30.06.1978	01.05.1981
9		Norveç		20.07.1978	01.06.1981
10		Libya		13.09.1984	01.09.1985
11		Kanada		19.06.1998	01.01.2005
12		Makedonya		06.07.1998	01.07.2000
13		Arnavutluk		15.07.1998	01.02.2005
14		Azerbaycan		17.07.1998	09.08.2001
		Bulgaristan		04.11.1998	01.03.1999
15		Gürcistan		11.12.1998	20.11.2003
16		Romanya		06.07.1999	01.03.2003
17		Danimarka		13.12.1999	01.11.2003
		Danimarka* (Mülga)		22.01.1976	01.10.1977
18		Kebek		21.11.2000	01.01.2005
19		Bosna Hersek		27.05.2003	01.09.2004
20		Çekya		02.10.2003	01.01.2005
21		Lüksemburg		20.11.2003	01.06.2006
22		Hırvatistan		12.06.2006	01.06.2012
23		Slovakya		25.01.2007	01.07.2013
24		Sırbistan		26.10.2009	01.12.2013
25		Karadağ		15.03.2012	01.12.2015
26		İtalya		08.05.2012	01.08.2015
27		Güney Kore		01.08.2012	01.06.2015
28		Tunus		28.05.2013	01.04.2018
29		Macaristan		24.02.2015	01.04.2018
30		İran		16.04.2016	01.05.2023
31		KKTC		23.02.2017	01.10.2020
32		Moldova		05.05.2017	01.06.2020
33		Polonya		17.10.2017	01.06.2021
34		Moğolistan		07.03.2018	01.03.2021
35		Kırgızistan		09.04.2018	01.11.2020
36		Portekiz (Çok Taraflı)**		24.11.1977	19.06.1983
37		İspanya (Çok Taraflı)**		12.11.1984	25.04.1986
*Söz konusu ülkeler ile yapılan anlaşmalar yenilenmiş olup yenilenen anlaşmalar yürürlüğe girmişlerdir. **Ülkemiz ile sosyal güvenlik anlaşması bulunmayan ülkeler arasındaki iki ülke sigortalılarının sosyal güvenlik alanındaki iş ve işlemleri Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Bu sözleşme, Türkiye bakımından 14.12.1972 tarihinde imzalanmış olup 01.03.1977 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İŞGÜCÜ ANLAŞMALARI

• Bakanlığımızın görev alanına giren 13 işgücü anlaşması imzalanmıştır.
• İşgücü anlaşmaları, ülkeler arasındaki istihdam ilişkilerinin düzenlenmesi amacıyla akdedilen uluslararası anlaşmalardır. Bu anlaşmalar, bir akit taraftaki işgücünün diğer ülkede bulunan açık işlerde istihdam edilmesi sırasında akit taraf vatandaşlarının hak ve yükümlülüklerinin ana çerçevesini belirleyen metinlerdir.
• Ayrıca bu anlaşmalar, akit taraf ülkelerinin birinde bulunan açık işlere ilişkin ilanların diğer ülkede duyurulması, söz konusu işe yerleştirilecek diğer ülke işgücünün seçilmesi ve işe yerleştirilmesi gibi hususlarda akit taraf kamu istihdam kurumlarının işbirliği yapmasına da imkân vermektedir. İşgücü anlaşmalarının diğer bir fonksiyonu ise ülkelerin yabancı işgücü çalıştırılmasıyla ilgili sınırlayıcı hükümlere istisna getirilmesidir.

		Ülke		İmza Tarihi	Yürürlük Tarihi
1		Almanya		30.10.1961	01.09.1961
2		Avusturya		15.05.1964	15.05.1964
3		Belçika		16.07.1964	16.07.1964
4		Hollanda		19.08.1964	19.08.1964
5		Fransa		08.04.1965	08.04.1965
6		Avustralya		05.10.1967	05.10.1967
7		Libya		05.01.1975	13.05.1975
8		Ürdün		08.07.1982	12.10.1982
9		Katar		01.04.1986	20.12.1990
10		KKTC		09.03.1987	18.08.1988
11		Almanya (İstisna Akdi)		18.11.1991	18.11.1991
12		Kuveyt		30.03.2008	13.04.2010
13		Azerbaycan		13.11.2013	18.06.2014

İŞ BİRLİĞİ ANLAŞMALARI

• Bakanlığımızın görev alanına giren 48 iş birliği anlaşması imzalanmıştır. Bunlardan 32 tanesi yürürlüktedir.
• Bakanlığımız ile diğer ülke Bakanlıkları arasında çalışma hayatı alanındaki iş birliğinin geliştirilmesi ve pekiştirilmesine yönelik tüm çabaların desteklenmesi amacıyla iş birliği anlaşmaları akdedilmektedir.
• İş Birliği Anlaşmaları ile akit taraflar arasında çalışma hayatı, iş sağlığı ve güvenliği ve iş teftişi gibi Bakanlığımız görev alanına giren konularda iş birliği yapılmakta olup gerekli hallerde bilgi ve belge teatisi yapılmakta, tarafların birbirlerinin deneyimlerinden istifade etmesi amaçlanmaktadır.